5746 SAYILI AR-GE KANUNU’NDA BEKLENEN BAKANLAR KURULU KARARLARI YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

1 Mart 2016’da yürürlüğe giren yeni Ar-Ge kanunu kapsamında bakanlar kurulu kararlarını bekleyen maddeler 1 Ağustos 2016’da görüşüldü.

5746 Sayılı Kanun Kapsamındaki Yeni Düzenlemeler Firmalara Ne Kazandıracak?

Değişikliklerin ilk açıklandığı dönemde, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’daki yenilikler ile ilgili detaylı bir inceleme paylaşmıştık. 6676 Sayılı Torba Yasa kapsamında gerçekleşen bu değişikliklerden bir kısmının yürürlüğe girmesi için bakanlar kurulu kararı gerekmekteydi. 1 Ağustos 2016 tarihinde toplanan bakanlar kurulunda, bu konular görüşülerek 10 ve 11 Ağustos tarihlerinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu konular ve getirdiği yenilikleri aşağıda anlatmaya çalıştık.

Ar-Ge Merkezi Kurulumu İçin Gerekli Personel Sayısı

5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un 4. Madde’sinin b bendinde Ar-Ge merkezi tanımında Ar-Ge merkezi kurulumu ve yürütülmesi için en az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi gerekliliği belirtilmektedir. 21.05.2014 tarihli bakanlar kurulu kararları kapsamında, Ar-Ge merkezi olmak için gerekli tam zaman eşdeğer personel sayısı 30’a indirilmiştir. 1 Ağustos 2016 tarihinde toplanan bakanlar kurulunda belirli sektörler hariç, Ar-Ge merkezi kurulumu ve idaresi için on beş tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi yeterli hale gelmiştir. İlgili karar kapsamında, gerekli Ar-Ge personeli sayısı 30 olarak kalan sektörler NACE Kodlarına göre şu şekilde açıklanmıştır;

29 – Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı bölümü altındaki tüm sınıflar

30 – Diğer ulaşım araçlarının imalatı bölümü altındaki;

30.30 – Hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili makinelerin imalatı
30.40 – Askeri savaş araçlarının imalatı
30.91 – Motosiklet imalatı
30.99 – Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ulaşım ekipmanlarının imalatı

Her ne kadar gereken minimum Ar-Ge personeli sayısı 15 olarak belirlense de başvuru ve yürütme süreçlerinde bu sayının üzerinde personel istihdam etmek Ar-Ge merkezinin sürekliliğinin sağlanması açısından önemlidir.

Tasarım Merkezlerinin Kurulumu

Ar-Ge reform paketi ile karşımıza çıkan tasarım merkezi kavramı 5746 sayılı kanun kapsamında tanımlanmıştı. 1 Ağustos 2016 tarihli bakanlar kurulunda tasarım merkezlerinin içeriğini oluşturan “tasarım” kavramı da belirlendi. Buna göre; Katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tamamı tasarım faaliyeti olarak dikkate alınır. Yalnız, her tasarım faaliyeti bu kapsamda değerlendirilmemekte, bunun için belirli sektörlerde faaliyet gösterilmesi gerekmektedir. İlgili bakanlar kurulu kararı sonucu, tasarım merkezi kurulumu gerçekleştirebilecek sektörler NACE kodlarına göre şu şekilde açıklanmıştır;

1. J – Bilgi ve İletişim başlığı altında yer alan:

a. 59.11 – Sinema filmi, video ve televizyon programları yapım faaliyetleri

b. 59.12 – Sinema filmi, video ve televizyon programları çekim sonrası faaliyetleri

2. M – Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler başlığı altında yer alan:

a. 74.10.01 – İç mimarların faaliyetleri (İç dekorasyon dahil)

b. 74.10.02 – Diğer uzmanlaşmış tasarım faaliyetleri (Tekstil, Giyim, Ayakkabı Gibi Kişisel Eşyalar Ve Ev Eşyaları Tasarımı İle Endüstriyel Tasarım Dahil, İç Mimarların Ve Uzmanlaşmış Grafik Tasarımcıların Faaliyetleri Hariç)

3. R – Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor başlığı altında yer alan:

a. 90.02 – Gösteri sanatlarını destekleyici faaliyetler

Tasarım merkezleri, Ar-Ge merkezlerinin sağlamış olduğu tüm avantajlardan faydalanmakla beraber tam zaman eşdeğer personel sayısı açısından Ar-Ge merkezlerine göre daha avantajlıdır. İlgili kanun kapsamında, tasarım merkezi olmak için 10 tam zaman eşdeğer personelin yeterli olduğu belirtilmiştir. Yine aynı şekilde tasarım merkezi kurulumunda minimum limitlerde personel çalıştırmak yerine daha fazla personel istihdam edilmesi başvuru ve süreklilik için tavsiye edilmektedir.

Ar-Ge veya Tasarım Personelinin Merkez veya Bölge Dışındaki Faaliyetlerine İlişkin Ücretlerin Stopaj Teşviki

Mevcut kanunun önemli sıkıntılarından biri Ar-Ge Merkezi personelinin Ar-Ge merkezi dışındaki faaliyetlerinin gelir vergisi stopajı teşviki hesaplamasında belirsizlik yaratmasıydı. İlgili bakanlar kurulu kararı kapsamında; aşağıda belirtilen faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında geçirilen zamana dair gelir vergisi stopajı teşviki 100% olarak hesaplanır;

a. Laboratuvar, analiz, test ve deney çalışmaları

b. Diğer Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde yapılan çalışmalar

c. Saha araştırması

d. Prototip geliştirmeye yönelik faaliyetleri

e. Projelerde görev alan personel ile sınırlı olmak kaydıyla bilimsel içerikteki etkinlikler

Bununla beraber, yüksek lisans ve doktora yapan Ar-Ge veya tasarım merkezi personeli için de stopaj teşviki kayıplarının önüne geçilmiştir. Buna göre; Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde en az 1 yıl süreyle çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için 1,5 yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez dışında geçirdiği sürelere(aylık ders saati kadar) ilişkin ücretlerin %100’ü, Ar-Ge veya tasarım merkezi yönetiminin onayının alınması ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bilgilendirilmesi kaydıyla, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecektir.

Bu karar ışığında, mevcut Ar-Ge merkezlerinde, merkez dışındaki faaliyetlerden ve Ar-Ge merkezi personelinin yüksek lisans veya doktora yapmaları nedeniyle meydana gelen gelir vergisi stopajı kayıpları ortadan kalkmış bulunmaktadır.

Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Harcamalarının, Kazancın Tespitinde İndirim Konusu Yapılması

5746 sayılı kanundan faydalanma kriterlerine uyan firmalar tarafından gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ile tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen münhasıran tasarım harcamalarının tamamı 3/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılmakta. 1 Ağustos 2016 tarihli bakanlar kurulu kararı kapsamında, aşağıda belirtilen göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla göre en az %20 artış yaşanması durumunda, artış miktarının %50’si oranında ek Ar-Ge indirimi yapılması mümkün olacaktır. Bu göstergeler şu şekildedir;

a. Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı

b. Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı

c. Uluslararası destekli proje sayısı

d. Lisansüstü dereceli araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı

e. Toplam araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı

f. Ar-Ge sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı

Değişikliklerin geneline baktığımızda, ilgili kanun ve bu kanuna ilişkili olabilecek diğer hususlar periyodik olarak araştırma geliştirme ve/veya tasarım faaliyetlerinde bulunan birçok işletmeyi yakından ilgilendirdiğini görmekteyiz. Buna bağlı olarak önümüzde süreçte mevcut durumda 266 adet olan Ar-Ge merkezi sayısında hızlı bir artış olması kaçınılmaz olacaktır. Kanun çerçevesinde, bir önceki kanuna göre yapılan değişiklikler hali hazırda Ar-Ge merkezlerinin yaşadığı bir çok soruna çözüm getirecektir.

İlerleyen günlerde diPMO olarak yayınlayacağımız yeni blog yazısında, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’u hakkında sizi elimizden geldiğince bilgilendirmeye çalışacağız. Bu süreçte yeni yayınlarımız devreye girene kadar konuya ilişkin SMMM, YMM, akademisyen ve danışman görüşü almak adına bize ulaşabilirsiniz.

Konuya ilişkin hazırladığımız sunumumuzun ilk versiyonu ise burada yer almakta.