“KOBİGEL 2019” çağrısının teması KOBİ’lerde dijitalleşme. KOSGEB tarafından bu tema dahilinde duyurulan çağrıda, kurum 02.05.2019 23:59’a kadar proje başvurularını kabul edecek. Bu zamana kadar KOBİGEL çağrılarında yüksek başarı oranı yakalayan diPMO olarak 2019-01 ve 2019-02 olmak üzere iki çerçevede duyurulan çağrıların detaylarını sizler için değerlendirdik.

KOBİGEL Programı Hakkında Genel Bilgiler

KOSGEB, KOBİ Gelişim Destek Programı ile birlikte işletmelerin Ar-Ge harici ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir proje programını 2016’da yürürlüğe almıştır. Çağrı kapsamında destek unsurları belirlenmekle birlikte genel destek tutarları %60 destek oranıyla 300.000 TL hibe ve 700.000 TL geri ödemeli destek olarak belirlenmiştir. Program kapsamında %30 oranında ön ödeme imkanı bulunmaktadır. KOBİGEL 2019 için destek oranı aynı kalmakla beraber destek miktarları çağrı konusuna göre değişiklik göstermektedir. Aşağıda çağrı kapsamında destek miktarları hakkında daha geniş açıklamlara ulaşabilirsiniz.

KOBİGEL 2019 Yılı Çağrı Teması

KOBİGEL 2019 çağrıları, imalat sanayinde hızlı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme için modern imalat ve bilişim teknolojilerinin hayata geçirilmesini ve entegrasyonunu içermektedir. Bu kapsamda çağrıdan hem üreticilerin dijitalleşmesine yönelik çalışmalar yürüten Teknoloji Geliştiren KOBİ’ler hem de İmalatçı KOBİ’ler faydalanabilecek. Her iki segment için de çalışma gerçekleştirilecek uygun proje konuları 6 alt başlık altında gruplandırılmış.

KOBİGEL 2019 yılı çağrısına hem teknolojiyi üretenlerin hem de teknolojiye ihtiyaç duyanların başvurması; çağrı duyurusununda iki alt başlıkta yayımlanmasında etken. 2019-01 kodu ile yayımlanan ilk çağrı duyurusu; yerli teknoloji geliştiren KOBİ’lere hitap ederken, 2019-02 kodu ile yayımlanan ikinci çağrı duyurusu bu tip teknolojilere ihtiyaç duyan üreticileri hedeflemiş. İki çağrı konusu da; proje kapsamları doğrultusunda farklı bütçe yapıları ve ön koşullarıyla şekillenmiş durumda. Bununla birlikte her iki çağrıda da en az 6 ay, en fazla 12 ay süreli projeler ile başvurmak mümkün.

Aşağıdaki başlıklarda, çağrıdan faydalanacak iki farklı grup için de değerlendirmelerimizi sunmaya çalışacağız.

KOBİGEL 2019 Yılı Çağrısı – Teknoloji Geliştiren KOBİ’ler

Teknoloji geliştiren KOBİ’ler için yayımlanan 2019-01 çağrısı, çağrı dokümanında “İmalat sanayi sektöründe dijitalleşme sürecine katkı sağlayabilecek yerli teknoloji geliştiricisi KOBİ’lerin desteklenmesi” başlığıyla anılmakta. Bu çağrıdan faydalanmak isteyen teknoloji geliştirme KOBİ’lerinde aranan temel başvuru şartı, geçmiş dönemde bazı KOBİGEL çağrılarında karşılaştığımız NACE kodu uygunluğu. Çağrı dokümanına göre, 2019-01 çağrısına başvuru gerçekleştirebilecek KOBİ’lerin NACE kodlarının aşağıdakilerden biri olması bekleniyor:

26 Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı

28 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı

30.3 Hava ve uzay araçlarıyla ilgili makine imalatı

33 Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı

61 Telekomünikasyon

62 Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler

63.1 Veri işleme, barındırma ve ilgili faaliyetler; web portalları

Uygun NACE koduna sahip işletmeler; iki farklı kapsamda proje başvurusunda bulunabilirler:

1. İşletme portföyünde bulunan ürünlerin ticarileştirmesi

Bu kapsamda teknoloji geliştirme sürecini tamamlayan KOBİ’ler; Ar-Ge merkezleri veya Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde ya da kamu kaynaklarıyla geliştirdikleri ürün haline gelmiş projeleri için ticarileşme desteğinden faydalanabilirler. Şayet ürün yukarıda sıraladığımız kriterlere uymuyorsa; ticarileşme desteğinden faydalanılamayacağı unutulmamalıdır.

2.Mevcut ürünlerin iyileştirilmesi

Mevcut ürünlerinde; tasarımsal iyileştirme, kullanım alanı genişletme, farklı teknolojilere entegrasyon vb gibi faaliyetler yürütecek teknoloji geliştiren KOBİ’lerin; geliştirecekleri teknolojiler için ilgili kullanıcılardan “satın alma niyet beyanını” başvuru ile birlikte sunmaları gerekmektedir. Başvuru esnasında sunulması gereken niyet beyanı örneği kurumun resmi web sitesinde yayımlanmıştır.

Bu iki kapsama ya da iki kapsamın herhangi birine uygun şartlara sahip teknoloji geliştiren KOBİ’ler; projeleri başına 300.000 TL’si geri ödemesiz, 350.000 TL’si geri ödemeli olmak şartıyla toplam 650.000 TL destek alabilirler. Çağrı çerçevesinde bu grup KOBİ’ler için ayrılan bütçenin 100 Milyon TL olduğu düşünüldüğünde; proje başına ortalama 350.000 TL destek bütçesiyle yaklaşık 300 adet projenin desteklenebileceği söylenebilir.

KOBİGEL 2019 Yılı Çağrısı – Teknolojiye İhtiyaç Duyan Üretici KOBİ’ler

Teknolojiye ihtiyaç duyan KOBİ’ler için yayımlanan 2019-02 çağrısı, çağrı dokümanında “İmalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerin üretim ve ilişkili iş süreçlerinde dijital teknolojilerden yararlanma düzeyinin arttırılması” başlığıyla anılmakta. Teknoloji geliştiren KOBİ’ler gibi yine aynı tema ve çağrı konusu çerçevesinde proje sunabilecek üretici KOBİ’ler için belirlenen hedef; imalat teknolojilerinde Endüstri 4.0 süreçlerine geçişle dijitalleşmeyi artırmak.

Programa proje başvurmak için herhangi bir ön NACE koşulu olmayan üretici KOBİ’ler; projeleri çerçevesinde verimliliklerini artırmak adına yeni makine-ekipman alabilecekleri gibi, otomasyon süreçlerinde ihtiyaç duyacakları alt sistemlerin de üretim altyapılarına entegre edebilecekleri projelerle başvurabilecekler.

2019-01 çağrısına göre üretici KOBİ’lere program kapsamında biraz daha fazla destek sunulmuş. Bu çağrı çerçevesinde; proje başına 300.000 TL geri ödemesiz, 700.000 TL ise geri ödemeli destek verilecek. Total çağrı bütçesi ise 150 Milyon TL olacak.

KOBİGEL 2019 Yılı Çağrısı ve Geçmiş Çağrıların Durumu

KOBİGEL 2019 çağrı konuları ve başvuru formları incelendiğinde, proje formlarında PMI ve TÜBİTAK TEYDEB projelerinden aşina olduğumuz iş paketi – work packages –  kavramının geldiği görülmektedir. Şablonda; her bir hedefi, birbirlerine destekler nitelikteki faaliyetler ile beraber bir iş paketi altında toplayarak değerlendirmesi ve takibi daha kolay bir yapı oluşturmaya çalışılmış. Standart bir dil oluşturmak adına her bir faaliyet için “….cektir.” şeklinde bir format öngörülmüş. Bu formatın proje yazımcılarını dilbilgisi ve fonetik açıdan zorlayacağını düşünüyoruz.

diPMO’nun da başından beri karşı olmasına rağmen; geçmiş dönemde ısrarla satın alımları faaliyet ismi olarak talep eden kurum, bu çağrı dokümanı ve başvuru dokümanlarında faaliyet isimlerinin gider kalemi satın alma şeklinde belirtilmemesi gerektiğini vurgulamıştır. Açıkçası bu hususu ortak proje dili açısından olumlu buluyoruz. Buna karşın, birçok KOSGEB uzmanının süreç takibi konusunda sıkıntı çekeceği aşikar. Mevcut durumda bile faaliyetin gerçekleşme durumunu anlatmakta güçlük çeken KOBİ’lerin bu faaliyet isimleri nedeniyle sıkıntı yaşamamalarını umduğumuzu yazımızın bir önceki versiyonunda belirtmiştik. Bu yorumumuzu; KOSGEB’den aldığımız geri bildirim doğrultusunda düzeltmek istiyoruz. Geri bildirimde, kurumun da bahsettiğimiz şekilde satın alımların faaliyet ismi şeklinde belirtilmesini doğru bulmadığını hatta bu yanlışlığı düzeltmek adına 2017’den itibaren proje hazırlama kılavuzlarının güncellediği belirtildi. Biz de yazım kılavuzlarının bu yönde başvuru sahiplerini yönlendirdiğini bilsek de, proje başvuru aşaması sonrasında programda yer alan revizyon/düzeltme süreçlerinde işletmeyle ilgilenen KOBİ uzmanlarının proje yürütme sürecindeki alımları daha rahat takip edebilmeleri için satın alma faaliyetleri talep ettiğini görüyoruz. Umarız, bu durum bu çağrı dönemi çerçevesinde düzelecektir. Yeri gelmişken; yazımızı değerlendiren ve bu kapsamdaki değerli görüşlerini bizimle paylaşan kurum yetkililerine en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Geçtiğimiz dönemde, beyan edildiği tarihte geçerli yerli malı belgesine sahip ürün tedarik eden işletmeler, bu ürünler için ek %15 destek oranı ile desteklenmekteydi. Bu dönem çağrılarında da yine aynı kural geçerliliğini sürdürüyor. Bununla beraber, 2019 – 01 çağrısı kapsamında açık kaynak kodlu yazılım kullanan işletmelerin destek oranlarına %15’lik ek yapılması kurul kararıyla mümkün gözüküyor.

KOBİGEL 2019 Yılı Çağrısı Çerçevesinde Ek Değerlendirme Puanı Uygulaması

KOBİGEL 2019 çağrısı, önceki çağrılar gibi yarışma esaslıdır. İlgililik, proje amaç-hedef-plan-sonuç ilişkisi, uygulanabilirlik, sürdürülebilirlik ve bütçe/maliyet etkinliği konularında gerçekleştirilecek olan değerlendirmelere ek olarak çağrılara özel belirlenmiş ek kriterler de bu dönem işletmeye ek avantaj sağlayacak.

Teknoloji geliştiren KOBİ‘lerde; başvuru sahibinin ya da proje konusunun kapsamı doğrultusunda değerlendirme süreçleri için alabileceği ek puanlar şu şekildedir:

1. Çağrı konusundaki teknolojilerle ilişkili bir ürünün son 3 yıl içerisinde yurtdışına satılmış olması durumunda +5 puan

2. Başvuru sahibinin son 3 yıl içerisinde herhangi bir kamu desteği ile başarılı proje tamamlaması durumunda +5 puan

3. Proje konusu ürünün Ar-Ge ürünü (TGB/Ar-Ge Merkezi/kamu desteği ile tamamlanmış proje sonucu ortaya çıkan ürün) olması durumunda +5 puan

İmalatçı KOBİ‘lerin ise; değerlendirme süreçlerinde alabileceği ek puanlar şu şekildedir:

1. Başvuru sahibinin son 3 yılında herhangi bir kamu desteği ile başarılı proje tamamlaması durumunda +5 puan

2. Proje çerçevesinde uyarlanacak teknolojinin  Ar-Ge ürünü (TGB/Ar-Ge Merkezi/kamu desteği ile tamamlanmış proje sonucu ortaya çıkan ürün) olması durumunda +5 puan

3. İşletme faaliyet alanının Teknoloji Sınıflandırma Tablo‘suna göre “yüksek teknoloji” sınıfında olması durumunda +10, “orta-yüksek teknoloji” sınıfında olması durumunda +5 puan

Gerek geliştirici gerekse imalatçı KOBİ’ler için değerlendirme süreçlerinde alınacak puanlar 10’u geçemez.

KOBİGEL 2019 Yılı Çağrısına Başvuracaklar İçin diPMO Hatırlatmaları

Geçmiş dönem program çağrılarında; Ar-Ge şartı aranmadan üreticilere sunulan makine-ekipman desteği sayesinde revaçta olan KOBİGEL projeleri, 2019 yılında 5. genel çağrısını yayımlamasına karşın proje yürütme sürecinde KOBİ’lere farklı sıkıntılar yaşatmakta. Bu sıkıntıları, proje başvuru sahipleri için sıralayarak yazımızı sonlandıralım:

– Her çağrının bir teması olmasına karşın, tamamlanan çağrılara ilişkin istatistiki bir veri bulunmaması ve programın ülke sanayisine olan katkıları ölçülememesi.

– Yürütme süreçleri ağırlıklı olarak KOSGEB uzmanlarının insiyatifine bırakılması ve yürütme sürecinde merkezi bir yönetim prosedürü izlenmemesi nedeniyle farklı uygulamaların devreye girmesi, standardizasyonun yakalanamaması.

– Kur artışları gibi etmenlerin zaten proje yürütme kapasitesi düşük KOBİ’leri zorlaması, sözleşme ile devreye giren istihdam ve yatırım taahhütlerinin KOBİ’ler tarafından yerine getirilememesi.

– Proje raporlama süreçlerindeki zaman çizelgesinin, proje taahhüt tarihine göre farklılaşması ve raporlama süreçlerinde yaşanan zorluklar.

Tüm bu sıkıntıların yanında, KOBİGEL 2019 çağrılarının karmaşık yapısı ve kısıtlı sayıdaki işletmeye hitap edecek olması, KOBİ’lerin dijitalleşmesi veya bu hedef doğrultusunda teknoloji geliştiren KOBİ’lerin altyapılarını geliştirebilmesi açısından büyük bir avantaj. Doğru proje konusu ve stratejisi ile başvuru gerçekleştiren KOBİ’lerin programda oldukça şanslı olduğunu söylemek mümkün.

Program ile alakalı en güncel bilgilere KOSGEB resmi sitesinden ulaşmak mümkün. Teknoloji geliştirenler için hazırladığımız 2019-01 çağrı sunumuna buradan; teknoloji adaptasyonuna yönelik yatırım yapacak üreticiler için hazırladığımız 2019-02 çağrı sunumuna ise buradan ulaşabileceğinizi hatırlatıyoruz. Tüm sorularınızı yanıtlamaktan memnuniyet duyacağımızı bildirerek, tüm başvuru sahiplerine şimdiden başarılar diliyoruz.