KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı blog yazısı ile bu yazıda kullanılan her türlü görsel materyal; kurum mevzuatlarının güncellenmesi sebebiyle 25 Kasım 2019 tarihinde orjinalinden revize edilmiştir.

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı, resmi olarak Eylül 2019 tarihinde proje kabulüne başladı. Pratikte KOBİGEL KOBİ Gelişim Destek Programı ile benzer bu program; uygun proje gider kalemlerini %70 oranında geri ödemesiz, %30 oranında geri ödemeli destekleyecek. Programda; her sektör için ihracatçı KOBİ sayısının artırılması hedefleniyor. Tüm paydaşlar için yeni ve ilk niteliği taşıyan KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nı yazımızda sizler için değerlendirdik.

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı Arka Planı

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nın açılacağının ilk sinyalleri; KOSGEB tarafından 14 Eylül 2019 gününde yayımlanan haberle kamuoyuna duyuruldu. Haberin detaylarında da görüldüğü üzere, aslında bu destek programı; yıllardan beri Ticaret Bakanlığı (Ekonomi Bakanlığı) tarafından yürütülen ihracat desteklerinin KOBİ ölçeğindeki işletmelerce daha verimli kullanılmasını amaçlayan bir program. 

Programın ortaya çıkışını tetikleyen en önemli unsur; Temmuz 2019 ayında yayınlanan 11. Kalkınma Planı. Bilindiği üzere yeni plan; 2023 yılında GSYH’nın 1.080 milyar dolara, kişi başına gelirin 12.484 dolara yükseltilmesi; ihracatın 226,6 milyar dolara çıkarılması; işsizlik oranının yüzde 9,9’a düşürülmesi hedeflerini kapsıyor. 2018 yılında 167,9 Milyar dolar olarak gerçekleşen ihracatın önümüzdeki 4,5 sene içerisinde %35’ten fazla artırabilmek için daha çok KOBİ’nin ihracatçı olması şart.

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı, KOSGEB tarafından yaklaşık 3 seneden beri yürütülen KOBİGEL destekleriyle belirli bir proje yürütme kültürüne sahip olan KOBİ’lerin ihracata yönelik ihtiyaçlarına eş finansman yaratmaları için önemli bir avantaj. Ticaret Bakanlığı destek mekanizmasında karşılaşılan tebliğ karmaşası, değerlendiricilerin sayısındaki azlık, ödeme gecikmeleri gibi sıkıntıların yaşandığı aşikar. Türkiye İhracatçılar Merkezi (TİM) de bu zorlukların farkında olacak ki KOSGEB ile bir protokol imzalayarak KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nın devreye alınmasında kilit bir rol oynamış. Bu gelişmenin mevcut Ticaret Bakanlığı Destekleri’ne etkisi bilinmese de büyük ölçekli işletmelerin aynı desteklere sürekli ihtiyaç duyacakları göz önünde bulundurulduğunda, bu desteklerin özellikle Turquality Programı’nı hedefleyen işletmeler için varlığını koruyacağını söylemek mümkün.

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı Desteklenen Proje Giderleri

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nın amacı; programın isminden de anlaşıldığı üzere; KOBİ’lerin ihracat faaliyetlerinin artırılması. Proje konularının bu amaca uygun olarak seçilmesi ve bu seçim dahilinde proje başvurusunun hazırlanması gerekiyor.

Sektör bağımsız ihracat hedefi çok geniş bir yelpazeye hitap ettiğinden, bu noktada net proje örneklerinden bahsetmek mümkün gözükmemekte. Fakat yine de programın desteklediği gider kalemlerini göz önünde bulundurarak bir çıkarım yapmak mümkün. Öyleyse, ilk olarak programda desteklenen gider kalemlerine bir göz gezdirelim. KOSGEB Uluslararasılaştırma Destek Programı KOSGEB’in diğer programlarında da olduğu gibi farklı gider grupları için belirli üst limitlerdeki giderleri destekleyecek şekilde dizayn edilmiş. Öncelikle; bu giderleri bir infografi yardımıyla tanımlayalım istedik.

Programa Sunulabilecek Proje Konuları

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı bütçe bileşenlerini dikkate alarak hangi proje konularının uygun olabileceğini örnekleyebilmek için bu gider gruplarının tamamını kapsayacak şekilde hayali bir proje tasarlayalım. Pazarlama planını oluşturmuş  ve satışlarının %40’ını Ortadoğu’ya ürün ihracattan elde eden üretici bir KOBİ’nin yeni ürün grupları için belirlediği hedef pazarının daha önce hiç ihracat gerçekleştilmeyen AB ülkeleri olduğunu varsayalım. Burada; KOBİ’nin daha önce ihracat tecrübesinin olması dış ticaret mevzuatını bilmesi açısından önemli fakat daha önce hiç ihracat yapılmayan bir bölgeye ihracat gerçekleştirmesi yeni bir yapılanma gerektirir.

Bu çerçevede hedefi olan KOBİ;

• İlgili AB ülkelerinde satış & pazarlama konusunda tecrübeye sahip deneyimli personel istihdam edebilir.
• Mevcut teknik personellerini İngilizce eğitimine göndererek, mevcut işgücünün ihracata katılımını artırabilir.
• Yeni ihracat yükünün üretim ve yönetim altyapılarına getireceği olumsuz etkileri bertaraf edebilmek için ERP programı satın alabilir ve/veya müşteri ilişkilerini güçlendirmek için bir CRM programı tedarik edebilir. Tüm bu bilişim yatırımlarının işlerliği için server, bilgisayar gibi araçları satın alabilir.
• Ürünün hedef kitleye ulaşabilmesi için e-Ticaret sitelerine üye olabilir, arama motorlarına  veya yurtdışı basılı yayın organlarına, hava yolu dergilerine reklam verebilir.
• Altı aylık planlar dahilinde katılım gerçekleştireceği fuarları ya da işten işe pazarlamada yapılacak seyahatleri bütçelendirebilir.
• Hedef pazarda satış gerçekleştirebilmek adına şart koşulan ya da ürünün rekabetçiliğini artıracak test ve belgelendirme süreçlerine eş finansman sağlayabilir.
• Hedef pazardaki tüketicilerin ilgisini çekebilmek için ürün sunumu için ambalaj tasarım desteği gibi uzmanlık gerektiren konularda hizmet alabilir.

veya bu kapsamdaki benzer ihtiyaçları için bir proje hazırlayarak KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’na başvuru gerçekleştirebilir.

Örnekler, sektörlere göre çoğalsa da; söz konusu girişimin bir proje olabilmesi için tutarlı ve birbirini destekler faaliyet ve gider kalemlerinden oluşması gerektiği unutulmamalıdır. Diğer bir ifadeyle; yalnızca ERP satın almaya ve kurmaya yönelik bir proje sunulamayacağı gibi programdan her KOBİ’nin yalnızca bir defa faydalanma durumu göz önünde bulundurularak mevcut projeksiyonda en az 1 senelik planlar dahilinde proje planlarının oluşturulması tavsiye edilmektedir.

Yurtdışı Pazar Destek Programı Bütçesi ve Destek Oranı

KOSGEB Uluslararasılaştırma Destek Programı kapsamında en fazla 1 kez başvuru hakkı olan KOBİ’lere geri ödemesiz 300.000 TL destek sağlanacak. Programın geri ödemesiz destek oranı %70. Geri ödemeli destek oranı ise %30. Başvuru sahipleri personel giderleri haricindeki gider gruplarındaki giderleri için hem geri ödemeli hem de geri ödemesiz desteklerden faydalanmak durumundalar. Bu hususa, bölümün sonunda ayrıca değineceğiz.

Başvuru sahipleri en az 6 ay en fazla 24 ay süreyle proje yürütebilecekler. Program; aslında daha önce KOBİGEL – KOBİ Gelişim Destek Programı kapsamında yayımlanan;

İmalat Sanayi KOBİ’lerin Desteklenmesi / 2016-01 çağrısı

Hızlı Büyüyen KOBİ’lerde Kapasite Geliştirme / 2016-02 çağrısı

Orta Yüksek ve Yüksek Teknoloji KOBİ’lerinde Kapasite Artırımı / 2017 – 01 Çağrısı

Geleneksel İmalat Sanayi KOBİ’lerinde Katma Değerin Artırılması / 2018 – 01 Çağrısı

çağrılarındaki KOBİ’lerin ihracat paylarını artırılmasına yönelik proje konularına uygun olarak hazırlanmış. Sektör ve ölçek bağımsız olarak yürütülecek yeni programın KOBİGEL programına göre daha yüksek destek oranı ile destekleneceğini görüyoruz. İki program arasındaki en temel fark ise makine-ekipman alımlarının KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nda desteklenmemesidir.

Tablo – KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı Bütçe Bileşenleri[/caption]

Her destek kaleminin üst bütçesi dikkate alındığında her ne kadar proje bütçesi 650.000 TL gözükse de başvuru sahibi KOBİ’ler bu gider gruplarından maksimum 300.000 TL olacak şekilde bir proje bütçelendirmesi yapması gerekiyor. Uygun gider kalemleri, personele verilebilecek maksimum net ücretler gibi detaylara programa özel olarak hazırladığımız sunumumuzdan ulaşılabilir.

Geri Ödemeli ve Geri Ödemesiz Desteklerin Kullanımı

Bütçelendirmede unutulmaması gereken en önemli detay; desteğin 210.000 TL’lik kısmının geri ödemesiz, 90.000 TL’lik kısmın ise geri ödemeli olarak kullanılabileceği. Geri ödemelerin ilk taksidi proje bitişinden 12 ay sonra başlıyor ve 6 eşit taksitle 3’er aylık periyotlarla ödeniyor. Geri ödemeli destek kalemleri için kurum teminat mektubu veya yerine geçen belgenin ibrazını şart koşuyor. Teminat mektubu tutarının geri ödemeli destek tutarı kadar olması yeterli. Vade tarihi ise; son geri ödeme tarihinden asgari 2 ay sonrasını kapsayacak şekilde düzenlenmeli. İstenirse yenilemek şartıyla birer senelik teminat mektupları da sunmak mümkün.

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nda teminat mektubu masrafları uygun proje gideri olarak sayılmayacağından başvuru sahiplerinin teminat alabilme durumlarını ve bu durumdan doğacak masrafları iyi değerlendirmesi gerekiyor. KOBİ’lere teminat sağlayan Kredi Garanti Fonu (KGF) üzerinden alınacak ve banka teminat mektubu yerine geçen kefaret mektubu daha düşük masrafa sahip olacağından, geri ödemeli destekler için bir opsiyon olabilir. Geri ödeme takvimini ve teminat tutarını açıklayabilmek için durumu örneklendirelim:

Kabuller:

Proje kapsamında personel giderleri için bir bütçe oluşturulmamıştır. Proje geri ödemesiz destek tutarı 140.000 TL, geri ödemeli destek tutarı 60.000 TL’dir. Proje süresi 12 aydır ve proje Ocak 2020’de başlamıştır.

Alınması gereken teminat tutarı: 60.000 TL

Teminat bitiş tarihi: Eylül 2023

İlk Geri Ödeme Tarihi: Ocak 2022

Son Geri Ödeme Tarihi: Temmuz 2023

Geri Ödeme Taksit Tutarları: 10.000 TL

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı İlave Destek Uygulamaları

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programın’da da diğer hibe programlarında da olduğu gibi yerli malı belgesine sahip donanım ve yazılımlar için +%15 destek uygulaması söz konusu olacak.

Diğer tüm programlardan farklı olarak; bu programda açık kaynak kodlu yazılımların KOBİ’lerce kullanımının yaygınlaştırılması hedeflenmiş. Bilindiği üzere; açık kaynak kodlu yazılımlar; kodları herkese açık olan, değiştirilebilir ve yayımlanabilir yazılımlar. Projeyle ilişkilendirilmek şartıyla; CAD programları, CAM Programları, ERP Programları, IOT tabanlı yazılımlar, endüstriyel otomasyona yönelik yazılımlar ve/veya siber güvenliğe yönelik yapay zeka yazılımlarının açık kaynak kod özelliği taşıması halinde uygulanacak +%15 destek oranından faydalanabilmek için proje başvuru aşamasında yazılımın açık kaynak kod özellikli olduğunun ifade edilmesi şart.

Açık kaynak kodlu yazılımlarda; ilave destek oranı uygulaması ise personel haricindeki geri ödemesiz destekleri kapsayacak. Ek destek oranı uygulaması proje sonuç raporu ile birlikte talep edilebilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse;

Geri Ödemesiz Destek: 210.000 TL

Geri Ödemeli Destek: 90.000 TL

Personele İlişkin Gerçekleşen Gider: 60.000 TL

Personel Harici Geri Ödemesiz Destek Tutarı: 150.000 TL

Açık Kaynak Kodlu Yazılım Kullanılması Durumunda Ek Destek Oranı: %15

Proje Sonuç Raporu Sonrasında Ödenecek Ek Destek Tutarı: 22.500 TL

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı Yürütme Süreci

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı da KOSGEB KOBİ Gelişim Destek Programı gibi benzer başvuru ve yürütme süreçlerine sahip olacak. Sürekli başvuruya açık olacak programda; gider raporlama süreçlerinin üç ayda bir olması ve projenin son döneminde kuruma sonuç raporu sunulması söz konusu. Destek kapsamına alınması istenen proje giderleri; proje başlangıcı tıpkı diğer KOSGEB programlarında olduğu gibi proje sonucu sonrasında taraflar arası taahhütname süreci tamamlandıktan sonra uygun proje gideri olarak kabul edilecek. Yalnızca fuar katılımlarına ilişkin proje başlangıcından önce yapılacak ödemeler; fuarın proje süresi içerisinde gerçekleşmesi şartıyla desteklenebilecek.

KOSGEB Yurtdışı Pazar Destek Programı’nın işleyiş mekanizmasını özetleyen akış şemasına aşağıdan ulaşılabilir.

Hatırlatma

Yurtdışı Pazar Destek Programı; bu sene başında çeşitli kaynaklardan lanse edilen fakat yayımlanmayan KOSGEB Uluslararasılaşma Destek Programı ile aynı. KOSGEB program; yayımlanma sürecinde ismin KOBİ’ler tarafından benimsenmesi adına daha basit bir program ismiyle yoluna devam etme kararı almış. İsim değişikliği; program için hazırlanan mevzuat, uygulama esasları ve başvuru & yürütme şablonlarının da yenilenmesini beraberinde getireceğinden şimdilik bu kaynaklarda program ismi; KOSGEB Uluslararasılaşma Destek Programı olarak geçiyor. Bürokratik süreçte; KOSGEB icra komitesinden program isim değişikliğine yönelik çıkacak kararda program ismi Sn. Mustafa VARANK’ın lansman toplantısında ifade ettiği gibi Yurtdışı Pazar Araştırma Programı olarak değişecek. Bu sürecin tamamlanmasına kadar başvuru gerçekleştirmeyi düşünen KOBİ’lerin mevcut mevzuat, uygulama esası ve şablonlarda Uluslararasılaşma Destek Programı ismini görmeleri oldukça olağan.

Programın; hem geri ödemeli hem geri ödemesiz desteklerden oluşması; hak ediş destek tutarlarınının uzmanlarca hesaplamalarını zorlaştıracağı gibi KOBİ’lerin katılımlarını da düşürebilir. Geri ödemeli desteklerden faydalanmanın şart koşulması, aslında bir nevi işletmelerin proje süresince SGK ve Vergi Borçlarının olmamasını da beraberinde getirecek. Programın bu açıdan; finansmanda zorlanan mikro KOBİ’lerden ziyade orta büyüklükteki işletmelere hitap edeceği ifade edilebilir.

Eylül ayında açıklanan proje programı; Kasım ayında beklenen revizyonu gerçekleştirdi. Programın amaç ve hedeflerinin çok fazla KOBİ’ye hitap etmesi kurumun beklediği başvuru sayılarını artırması nedeniyle; imalat harici sektörlerde yer alan işletmeler yalnızca geçtiğimiz sene ihracat yaptılarsa programdan faydalanılabilecek. Bütçelendirme, geri ödeme takviminde taksitlendirme konularında da çeşitli değişiklikler söz konusu. Mevzuatın değişmesi birlikte revize edilen Yurtdışı Pazar Destek Programı_diPMO Sunum dokümanımıza yeniden göz gezdirmenizi tavsiye ediyoruz. Sunumdan; özellikle başvuruyu düşünen KOBİ’lerin programda desteklenecek uygun gider kalemlerini ve program şartlarını dikkatli incelemesi tavsiyesinde bulunuyoruz. Ayrıca program hakkındaki tüm detaylara KOSGEB’in konuya ilişkin hazırladığı program sayfasından ulaşmak mümkün.

Her türlü sorunuz için Drift altyapımızdan yanıtlayacağımızı bildirerek, oldukça düşük bütçeli bu programın 11. Kalkınma Planı çerçevesinde belirlenen yüksek ihracat hedeflerine ulaşmasında KOBİ’leri teşvik etmesini temenni ediyoruz.