KOSGEB KOBİ Gelişim Destek Programı 2020 (KOBİGEL 2020) çağrısı kapsamında bu senenin teması geçtiğimiz sene olduğu gibi dijitalleşme. Çağrı önceliklerini değerlendirdiğimiz bu yazımıza referansla KOSGEB KOBİ Gelişim Destek Programı 2020 çağrısı yazımızda, program destek mekanizmasını inceleyeceğiz.

KOSGEB KOBİ Gelişim Destek Programı 2020 Çağrısı Destek Mekanizması

KOSGEB’in, geçmiş yıllardan farklı olarak 2020 yılından itibaren destek oranlarında genel bir değişikliğe gittiği biliniyor. Geçmiş KOBİ Gelişim Destek Programı çağrılarında, geri ödemesiz destek oranlarının %60-75 seviyelerindeydi. Geri ödemeli desteklerden faydalanmak ise opsiyoneldi. Bu çağrı dönemi ile birlikte, dijitalleşme alanında proje sunacak KOBİ’lere düşük hibe, orta seviyede geri ödemeli finansman desteği sunulacağını söyleyelim.

Destek mekanizmasının değişmesinin en temel nedeni,  programın geçmiş çağrılara referansla KOBİ’lerce alt yapı güçlendirme projesi olarak algılanması. Oysa kurumun hedefi, makro ölçekli hedeflere uygunluk çerçevesinde mikro birimleri desteklemek.

KOBİ Gelişim Destek Programı 2020 (KOBİGEL 2020) Çağrısı çerçevesinde destek oranı %60. Destek oranının %30’u geri ödemesiz, %70’i ise geri ödemeli. Çağrı dokümanını detaylı okumayan KOBİ’ler, yatırımları için eski program bilgilerine referansla %60 hibe desteği alabileceklerini düşünebilirler. Oysa tabir rasyonel olarak değerlendirildiğinde, hibe desteğinin %18, geri ödemeli desteğin ise %42 olduğu gözüküyor. KOSGEB’in eskiden olduğu gibi geri ödemeli destek %x, geri ödemeli destek %y şeklinde bize göre daha anlaşılır bir tanıtlamayla yola çıkmaması, oluşan destek illüzyonunun danışmanlık veren kurumlarca hileli olarak kullanılmasına neden oluyor. Gerçeğin tamamını söylememe aldatmacısı nedeniyle oluşan bu durum karşısında KOBİ’leri finansman planları açısından uyarıyoruz.

Destek programı ilgili dijitalleşme önceliklerine sahip KOBİ’lerin projelerini hayata geçirebilmeleri açısından aşağıdaki destekleri sunmakta:

Personel giderleri

Limitler dahilinde geri ödemesiz olarak %100 desteklenir. Personel mezuniyet durumuna göre en düşük AGİ dahil net asgari ücretin katları olarak destek sunulur. Buna göre;

Önlisans mezunu personel: Asgari ücretin 1,25 katı (2020 yılı için 2.905,87 TL)

Lisans Mezunu Personel: Asgari ücretin 1,5 katı (2020 yılı için 3.487,05 TL)

Yüksek Lisans Mezunu Personel: Asgari ücretin 1,75 katı (2020 yılı için 4.068,22 TL)

Doktora ve Üzeri Personel: Asgari ücretin 2 katı (2020 yılı için 4.649,4 TL)

Yukarıdaki limitler aylık personel için alınabilecek maksimum tutarlardır. Bu tutarların üzerindeki aylık maliyetler yukarıdaki tutarlar üzerinden, altındaki maliyetler ise gerçek değeri üzerinden hesaplanır.

Makine/Teçhizat Giderleri

Geri ödemeli ve geri ödemesiz olmak üzere toplam destek miktarı 850.000 TL’yi aşamaz. Teçhizata bilgisayar donanımı, elektronik komponent gibi harcanarak tükenmeyen donanımlar da dahildir. Programda 2. el makine desteklenmez.

Yazılım Giderleri

Geri ödemeli ve geri ödemesiz olmak üzere toplam destek miktarı 100.000 TL’yi aşamaz. Destek kapsamında yazılıma ilişkin eğitim ve danışmanlık giderleri de dahildir. SaaS tabanlı yazılımların da kullanımı mümkündür.

Hizmet Alım Giderleri

Projeyle ilgili olmak kaydıyla; Eğitim, danışmanlık, belgelendirme ve test/analiz giderleri destek kapsamındadır. Destek üst limiti 200.000 TL’dir. Teknoloji geliştiren KOBİ’ler, bu gider kalemlerine ek olarak; tanıtım, seyahat ve fuar desteği alabilmektedir.

Bu gider kalemlerinden personel desteğinin tamamı geri ödemesiz destek. Geriye kalan, makine-teçhizat, yazılım ve hizmet alımı giderlerinin %18’i geri ödemesiz (hibe) desteği, %42’si geri ödemeli destek.

Programda yerli malı belgeli makine-teçhizat ve yazılımın kullanımı teşvik etmek amacıyla +%15 ek destek uygulaması söz konusu. Ek destek,  %60 genel destek oranı çerçevesinde ilgili gider kalemi için geri ödemesiz destek oranını %27’ye çıkarıyor. Bu kalem için güncel yerli malı belgesi olması durumunda %42 olarak hesaplanan geri ödemeli destek oranı ise %33’e düşüyor.

Projesinde açık kaynak kodla geliştirilmiş yazılımları kullanmak isteyen KOBİ’lere de ek destek uygulaması mevcut. Bu çerçevede, açık kaynak kodlu yazılım kullanan KOBİ’lerin desteklemeye destek kalemlerinden oluşan giderlerinin %9’u kadar ek geri ödemesiz destek geçerli oluyor. Fakat, yerli malı belgesinde olduğu gibi söz konusu geri ödemesiz destek miktarı, geri ödemeli destek tutarından düşülerek %60 toplam destek oranı korunmaktadır. Ayrıca, projeye gelişigüzel açık kaynak kodlu yazılım eklemekten ziyade, projeye mali ve teknik açıdan doğrudan katkı sağlayacak yazılımın tercih edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, proje bitiminde kapsamlı olarak açık kaynak kodlu yazılımın projeye katkısı akademisyenler tarafından değerlendirilerek ek destek uygulanacaktır. Açık kaynak kodlu yazılım içeren projede, ek olarak yerli malı belgeli teçhizat olması durumunda hak edilen ek destek açık kaynak koddan doğan ek destekten çıkarılıyor.

İlk bakışta değerlendirmesi zor ek destek uygulamalarını kendi belirlediğimiz senaryolarla hesaplamaya çalıştık.

Programın genel bütçe dağılımı ise geri ödemesiz toplam destek tutarı 300.000 TL, geri ödemeli destek tutarı ise 700.000 TL olarak belirlenmiştir. Açık kaynak kodlu yazılım ve/veya yerli malı belgesi kaynaklı alınan ek destekler ile 300.000 TL geri ödemesiz destek limitinin aşılması durumunda, fark geri ödemeli destek tutarına aktarılabilir. Bu limitler, hiçbir şartta aşılamaz.

Geri ödemeli destek tutarının %50’sine kadar erken ödeme, bu tutarın %120’si değerinde bir teminat mektubu ile alınabilir. Geri ödemeli destekler içinse geri ödemeli destek tutarı kadar teminat mektubu veya KGF kefalet mektubu alınmalıdır. Geri ödemeler projenin bitişini takip eden ilk yıl ödemesiz, 1. yılın tamamlanmasını takip eden ilk iş günü ilk taksiti olmak üzere 6 eşit taksitte 4’er aylık süreçlerde ödenir.

KOBİ Gelişim Destek Programı İmalatçı KOBİ’ler İçin Proje Örneği

Özellikle elektronik, elektromekanik, mekatronik, otomasyon alanlarında faaliyet gösteren imalatçı KOBİ’lerin her teknolojiyi dışarıdan satın almak yerine kendi içinde de yürütebileceği faaliyetlerle proje geliştirebileceklerini söyleyebiliriz. Aşağıda imalatçı KOBİ’ler için örnek bir projeyi bütçesiyle birlikte oluşturmaya çalışalım:

Elektronik parça imalatçısı bir KOBİ, aynı iş süreçlerini içeren istasyonlarda üretim gerçekleşmektedir. Günlük üretim verisi operatörlerin kullandığı formlarla toplanmaktadır. Bu formlar daha sonradan KOBİ’nin sunucusunda yer alan excel dosyalarına manuel olarak işlenmektedir. Formların tesisteki ağırlıklı kullanımı günlük üretim ve fire miktarını belirlemekte kullanılmaktadır. Geçmiş üretim performansı izlenemediği gibi, üretim duruşlarına neden olan problemlerin tespitinde formu işleyen operatör görüşüyle yetinilmektedir. İzlenen yöntem üreticinin bakım ve arza kaynaklı duruşların tespiti, üretim personeli verimliliğinin takibi ile üretim performansının belirlenmesini zorlaştırmaktadır.

İşletme, bu sorunu çözebilmek için nesnelerin interneti alanında çalışmalar gerçekleştirebilir. Yeterli deneyim ve personel yapısına sahip olmak şartıyla projede pilot bir istasyonu için sensör entegrasyonu yapabilir ve bu sensörlere ilişkin giderleri programın makine-teçhizat giderleri bölümünde maliyetlendirebilir. Bu işle görevlendireceği iki personel maliyetini ise personel giderleri bölümünde bütçelendirebilir. Klasik ofis araçları yerine bulut tabanlı çalışan bir ERP’ye geçiş sağlayabilir. Bu süreçteki yazılım lisansı ve danışmanlık giderlerini yazılım bütçesinden karşılayabilir. Sistemler arasındaki entegrasyon sürecinde bilgi ve deneyimlerinin yetersiz kalması sonucunda bu alanda hizmet veren bir teknoloji geliştiriciden danışmanlık desteği alabilir. Bu desteği ise hizmet alımı giderleri bölümünde bütçelendirebilir.

Farklı bir bakış açısıyla KOBİGEL 2020 çağrısında, KOBİ’ler yukarıdaki teknolojileri içeren sıfır makine-ekipman alımı da gerçekleştirebilir. Örneğin işinin doğası gereği esnek üretim yaptığında verimliliğini önemli ölçüde artıracak bir KOBİ, esnek üretimi olanaklı hale getiren komple bir sistemi satın alabilir. Bunun sonucunda oluşacak nitelikli iş gücü ihtiyacı için iki personel istihdam edebilir. Yeni üretim teknolojisiyle elde ettiği ürünler için test ve belgelendirme hizmeti alabilir.

Son olarak, yukarıdakilerin bir senaryodan ibaret olduğunu hatırlatalım. Endüstri 4.0 çerçevesindeki teknolojilerin birbiriyle entegre olduğu görüşüyle geliştirilecek projenin birden fazla önceliği bir arada içerebileceğini de bildirilelim.

KOBİ Gelişim Destek Programı Geliştirici KOBİ’ler İçin Proje Örneği

KOBİGEL 2020 Geliştirici KOBİ’lerin programdan faydalanmak için belirli NACE kodları altında faaliyet göstermesi ve proje kapsamında müşteriye özel uyumlaştıracakları ve/veya ticarileştirecekleri teknolojiler için potansiyel müşterilerinden aldıkları niyet mektuplarını başvurularında sunmaları gerektiğinden bahsetmiştik.

Şayet geliştiriciler, müşteriye özel bir ürün geliştiriyorsa geliştirme sürecindeki dört personel maliyetini ve teknolojiyi üretmek için gerekli motor, elektronik bileşen gibi tükenmeyen malzeme giderlerini de proje bütçesine dahil edebilir. Niyet mektubu sunan potansiyel müşteriler, şayet geliştirilen sistemler için CE Belgesine sahip olma gibi bir kriter arayışındaysa, belge de dahil ilgili test analiz masraflarını hizmet alımı bölümünde bütçelendirilebilir. Ayrıca geliştiriciler ürünlerini yurtdışı pazarlarda tanıtmak isterlerse tanıtım giderlerinden faydalanabilir. Aynı şekilde muadil ithal teknolojileri değerlendirmek adına planladıkları yurtdışı seyahat giderlerinin ulaşım ve konaklama giderlerini yine hizmet alımı bütçesinde değerlendirebilir.

Geliştirici KOBİ’ler daha önce geliştirdikleri ürünlerin ticarileşmesine yönelik de programa başvuru gerçekleştirebilirler. Bu seçenekte geliştirici KOBİ’lerin ilgili teknolojileri, son 3 sene içerisinde kamu kaynaklı desteklerle tamamlaması ve/veya ilgili ürünü TGB bölgelerinde ve/veya Ar-Ge merkezi bünyelerinde tamamlamış olmaları gerekmektedir.

KOBİ Gelişim Destek Programı Mekanizması

Çağrıya ilgili şartları taşıyan KOBİ’ler, KBS sistemi üzerinde güncel KOBİ Beyannamesi’ne sahip olmak kaydıyla başvuru gerçekleştirebilir. KBS sistemi üzerinden gerçekleştirilecek başvurular için son tarih, 17 Eylül 2020 saat 23:59.

Başvurunun ardından projeler üç aşamalı değerlendirme sürecinden geçirilecek. Bu aşamalardan ilki, 21-27 Eylül 2020 tarihi arasında gerçekleştirilecek ön kontrol. Ön kontrol sonrasında kurumdan gelen ek bilgi talepleri ile revizyonların tamamlanmasına ilişkin süreçler, 28 Eylül – 2 Ekim 2020 tarihi arasında işletmeler tarafından yürütülecek. İki aşamalı kurul değerlendirmesinin ilkinin 15 – 25 Ekim 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilmesi bekleniyor. İkinci kurul değerlendirmesi ise 5 – 22 Kasım 2020 tarihleri arasında olacak.

Çağrının resmi web sitesinden yayımlanan kurul değerlendirme kriterleri tablosu bu çağrı döneminde bir diğer önemli yenilik. Başvuru sahiplerinin proje tasarımlarında bu tabloyu dikkate almalarını tavsiye ediyoruz. Bu hususun yanında, başvuru dokümanında yer alan 2.11. Çağrıya Özel Hususlar bölümünde geliştirilmek/uygulamaya alınacak teknolojiye ilişkin teknik açıklamaların proje puanlamasının %30’unu oluşturacağını hatırlatıyoruz. Bu bilgi dahilinde çağrı konusuyla alakasız proje konularının ilk aşamada elenerek – ilgililik puanından 0 alarak – daha sonraki aşamalara geçemeyeceğini söylemek mümkün.

Öte yandan kurum, daha önceki KOBİGEL çağrılarında olduğu gibi gerek imalatçı KOBİ’ler gerekse geliştirici KOBİ’ler için puan avantajı sağlayacak bazı kriterler belirlemiş durumda. İmalatçı KOBİ’ler, şayet son 3 senede herhangi bir kamu destekli projesini başarıyla tamamladıysa +5 puan, orta yüksek teknoloji sınıfında faaliyet gösteriyorsa +5 puan, yüksek teknoloji sınıfında faaliyet gösteriyorsa +10 puan ek puan uygulamasına tabi olacaklar. Birden fazla ek puan uygulamasını sağlayan kurumlar, değerlendirmede en fazla 10 puan alabilecekler. İşletmeler NACE sınıflarına göre teknoloji seviyelerini Nace Rev 2 Kodlarına Göre Teknoloji Sınıflaması Tablosu’ndan izleyebilir.

Kurum tarafından KOBİGEL 2020 çağrılarına ilişkin sonuçların planlanan duyuru tarihi 14 Aralık 2020. Gecikme payını da dikkate alarak, ilgili yatırımlara başlama tarihinin 1 Ocak 2021 ve sonrası olacak şekilde finansal planlama yapılmasını öneriyoruz.

KOBİ Gelişim Destek Programı 2019 Senesi Performansı

2019 yılı çağrı sonuçlarına baktığımızda, 1742 başvurudan 258 adedinin desteklendiği görülmekte. Bu projelerin 232 adedi, dijital teknolojileri işletmelerine entegre etmek isteyen üretici KOBİ’lere ait. 26 adedi ise yerli teknoloji geliştiren KOBİ’lere sunulmuş. Bu yılın çağrısına bakıldığında, yine dijitalleşme önceliklerine uygun sınırlı sayıda başvuru gerçekleştirileceği söylenebilir. Çağrının bu seneki versiyonunda, alet-teçhizat bütçesinde “tükenmeyen malzeme” kullanımının da destekleneceğinin ifade edilmesi, başvuru sayılarını artırabilir.

Özellikle makine-teçhizat destek tutarının 850.000 TL’ye kadar çıkması, teknoloji geliştirme süreçlerinde en önemli kaynağın insan kaynağı olduğu düşünüldüğünde, teknoloji geliştiren KOBİ’lerin ihtiyaçlarının ne ölçüde karşılanabileceği tartışma konusu. Bu segmentteki KOBİ’lere “tanıtım odaklı proje geliştirme” şansı verildiği göz önünde bulundurulduğunda, başvuru sayıları bir parça artabilir.

KOBİ Gelişim Destek Programı Diğer Detaylar

Oldukça uzun bir çağrı dokümanına sahip KOBİ Gelişim Destek Programı 2020 Çağrısı’nı iki yazıda değerlendirmeye çalıştık. Son olarak, bazı önemli detayları sıralayarak yazımızı sonlandırmak istiyoruz:

• Destek talep edilen her bir gider için bir tane teklif sunulmalıdır. 75.000 TL üzerindeki gider kalemleri için ise en az 2 tane teklif/proforma fatura beklenmektedir.
• Dolaylı vergiler, proje bütçesine dahil edilmemelidir.
• Sunulan projelerde proje süresi 4 ve katları olacak şekilde en az 8 en fazla 20 ay olarak belirlenmelidir. Gerekli hallerde kurum projelerin tamamlanabilmesi için +4 aylık süre sunabilir.
• Proje sonuç bildirimi öncesinde gerçekleşen herhangi bir gider projeye dahil edilemez.
• Desteğin geri ödemeli kısmı için teminat mektubu sunmak zorunludur. Teminat mektubu, son geri ödeme tarihinden asgari 2 ay sonrasını kapsayacak şekilde düzenlenmelidir. İşletmeler dilerlerse, yenilemek kaydıyla 1 senelik teminat mektupları sunabilirler. Teminat mektubu masrafları, başvuru sahibine aittir.
• İşletmeler dilerlerse erken ödeme imkanlarından faydalanabilirler. Erken ödemeden faydalanabilmek için teminat sunulması gereklidir ve erken ödeme tutarı, desteklenen proje bütçesinin %50’sini geçemez.

Yazımızın sonuna gelirken başvurmayı planlayan KOBİ’lerin mutlaka program önceliklerini incelediğimiz yazımıza göz gezdirmelerini tavsiye ediyoruz.

Program hakkında her türlü sorunuzu bize web sitemiz üzerinden veya [email protected] adresinden ulaştırabilirsiniz. Dijitalleşme odağında olan imalatçı KOBİ’lerimize ve bu odağa hizmet edecek yerli teknoloji geliştiren KOBİ’lerimize şimdiden başarılar!