Şirketleşmemiş Girişimciler İçin KOSGEB Destekleri
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı’ndan yola çıkarak henüz şirketleşmemiş girişimcilerin faydalanabileceği KOSGEB Desteklerini sizler için değerlendirdik.
Şirketleşmemiş Girişimciler İçin KOSGEB Destekleri hakkında ayrı bir yazı yayınmayacağımızı KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı yazımızda ifade etmiştik. Bu yazı, henüz şirketleşmemiş girişimciler için KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon Destekleri ve KOSGEB Ür-Ge Destekleri de dahil olmak üzere diğer KOSGEB Girişimci Destekleri’nden nasıl faydalanabileceği konusuna odaklanacak.
Şirketleşmemiş Girişimciler İçin KOSGEB Destekleri
KOBİ ve girişimcilerin; yenilikçi, teknolojik ve rekabetçi bir yapıya ulaşmalarını sağlayarak ekonomik ve sosyal kalkınmadaki paylarını artımayı hedefleyen KOSGEB’in henüz şirketleşmemiş girişimciler için KOSGEB tarafından yürütülen üç farklı proje desteği mevcut. Bu destekler;
- KOSGEB Geleneksel Girişimci Destek Programı
- KOSGEB İleri Girişimcilik Destek Programı
- KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı
Bu programlardan ilk ikisi, Alexander Osterwalder’in iş modeli kanvası (Business Model Canvas) yaklaşımı ile geliştirilmiş iş fikirlerini desteklemeyi hedefler. Şayet girişim fikrinin iş modelinde temel kaynaklar ve Ar-Ge yoğun faaliyetlerden oluşuyorsa, girişimciler Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek programından da faydalanabilir.
Görsel 1 – İş Modeli Kanvası ve Şirketleşmemiş Girişimci Destekleri (Kaynak – Strategyzer)
Bu üç programın hangisinin girişim fikri için uygun olabileceği, girişim konusunun inovasyon temelli olup/olmadığıyla da belirlenebilir. Bill Aulet ve Fiona Muray – A Tale of Two Entrepreneurs: Understanding Differences in the Types of Entrepreneurship in th Economy makalesinde girişimler konularına göre KOBİ ve İnovasyona Dayalı Girişim olmak üzere sınıflandırılmış. Bu tablonun, girişimcilerin hangi destek programına daha uygun olacağını belirlemelerinde faydalı olabileceğini düşünerek altta paylaşalım.
Görsel 2 – KOBİ Girişimciliği – İnovasyon Girişimciliği Farklar (Bill Aulet ve Fiona Muray – A Tale of Two Entrepreneurs: Understanding Differences in the Types of Entrepreneurship in th Economy, Mayıs 2013)
KOSGEB Geleneksel Girişimci Destek Programı, hizmet odaklı girişimlerin kurulmasına destek verir. İleri Girişimcilik Destek Programı ise hem faaliyetlerinde imalat içeren KOBİ Girişimciliği’ne, hem de inovasyona dayalı girişimlere destek vermeyi amaçlayan bir destek mekanizmasına sahiptir.
Geleneksel Girişimci Destek Programı, kuruluş, performans ve sertifika desteği konularında girişimcileri destekler. İleri girişimcilik desteği ise bu destek gruplarına ek olarak makine-teçhizat desteği sunar. İleri Girişimcilik Destek Programı, geleneksel imalat içeren KOBİ girişimciliğine daha düşük üst bütçelerle destek sağlarken, ileri girişimcilik desteği çerçevesinde sağlanan alet-teçhizat desteği daha yüksektir. İleri girişimcilik desteği, girişimin teknoloji sınıfını belirlemede NACE Kodları sınıflandırmasından faydalanır.
KOSGEB Geleneksel Girişimcilik ve İleri Girişimcilik Destek Programları’na ilişkin detaylara buradan ulaşabilirsiniz.
Şirketleşmemiş Girişimciler İçin KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon Desteği
Bazı girişimlerin iş modelleri, yeni bir ürünün ya da sürecin geliştirmesini gerektirebilir. Her ne kadar yeni bir iş fikri olmasa da, internet üzerinden kullanıcılarına belirledikleri kriterlere göre konaklama tercihi sunacak bir web sitesini ele alalım. Bu girişim temel gelirlerini platform üzerinden çevirim içi yapılan rezervasyonların sonucunda otellerden alacağı komisyonlarla elde edeceğini düşünelim. Bu noktada, girişim ilgili satış ve komisyon süreçlerini yönetmek için bir pazarlama belki satış kadrosuna ihtiyacı olacaktır. Bu kadro aynı zamanda şirkete gelir sağlayabilecek tamamlayıcı hizmetler için de – örneğin uçak bileti rezarvasyonu – yeni müşterilerin/iş ortaklarını bulunmasını üstlenecektir.
Girişim, buraya kadar satış-pazarlama temel faaliyetlerine odaklandı. Fakat son kullanıcıya sunulan en önemli değer kullanıcı tercihlerine göre uygun konaklama seçeneklerini filtreleyecek sistem ve sonuçları kullanıcılara iletecek platform. Bu değerin sağlanabilmesi için büyük veri analitiği, makine öğrenmesi, kullanıcı deneyimi ve kullanıcı arayüzü gibi farklı birçok disiplinde geliştirme çalışmalarına ihtiyaç duyulacak. Platform yayına alınmadan şirketin sınırlı geliri olacağını düşündüğümüzde, şirket temel faaliyetleri haricinde ilgili çalışmaların yapılabilmesi adına daha farklı alanlarda finansmana ihtiyaç duyulacağı söylenebilir.
Görsel 3 – Girişimler ve Ölüm Vadisi
Yukarıdaki örnek anlatı, ölüm vadisi olarak anılan eğrisinden de izlenebilir. Görüldüğü üzere araştırma-geliştirme evresi içeren erken aşama girişimlerde, Girişimcilik Destekleri çerçevesinde yer almayan, personel maaş desteği, akademik destek, hizmet alımı giderler için KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon projesinden faydalanılabilir. Diğer bir ifadeyle iş fikri yerine iş fikrini oluşturan teknolojiye odaklanarak proje tasarımı gerçekleştirmek bazı girişimler için daha etkin bir eş finansman imkanı yaratabilir.
Şirketleşmemiş Girişimciler İçin KOSGEB Ür-Ge Desteği
Bazı girişimlerde erken aşamada yer alan Ar-Ge ve inovasyon faaliyetleri, girişimcilerin kendi çabalarıyla tamamlanmış olabilir. KOSGEB Ür-Ge Proje Destekleri yazımızda da bahsettiğimiz üzere, geliştirme süreci tamamlanmış ürünlerde değişen pazar taleplerine ve teknolojik gelişmelere uyum sağlamak amacıyla iyileştirme ve değiştirme faaliyetleri yürütülebilir. Bu noktada, şirketleşmemiş girişimler fikirlerinin Ar-Ge niteliğini kanıtlamaları halinde KOSGEB Ür-Ge Proje Destekleri’ne de başvurabilir. Ar-Ge sürecinin kanıtlandığını gösterir belgeler listesi bir hayli kabarık olsa da, şirketleşmemiş girişimlerin sunabilecekleri belgeler aşağıdakiler olabilir:
- Patent belgesi ile koruma altına alınan ürünler, süreçler
- Doktora çalışması sonucunda ortaya çıkan ürünler, süreçler
Ar-Ge süreci tamamlandığını gösterir diğer kanıt belgeler ile bu belgelerin devrine ilişkin ek bilgiler, KOSGEB Ür-Ge Projeleri isimli yazımızdan takip edilebilir.
Girişimci Desteklerinin Karşılaştırılması
Çeşitlenen destek mekanizmasında şirketleşmemiş girişimler için desteklenen gider kalemlerini aşağıdaki tabloda derledik.
Görsel 4 – Şirketleşmemiş Girişimler İçin KOSGEB Destekleri Kıyaslama Tablosu
Tabloda yer alan destek kalemlerine ilişkin detayları, ilgili programlar için hazırladığımız yazılardan ulaşabileceğinizi hatırlatıyoruz. Yazının bundan sonraki bölümünde KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Ür-Ge Destek Programı’na odaklanacağız.
Girişimciler İçin KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Ür-Ge Destek Süreçleri
Şirketleşmemiş girişimler için KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Desteğine başvuru yapmak isteyen gerçek kişiler öncelikle KOSGEB E-Hizmet portalı üzerinden kayıt oluşturmalılar. Bu kayıdın oluşturulmasının ardından KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı kapsamındaki projelerini bu yazımızda bahsettiğimiz gibi hazırlayarak başvurularını tamamlamalılar.
Başvurunun ardından KOSGEB ilgili kriterler dahilinde proje değerlendirme süreçlerini başlatır. Girişimci tarafından sunulan projenin kabul edilmesi halinde, kararın bildirim tarihini mütakip 6 ay içerisinde şirket kuruluşunun yapılması gerekir. Şirket kuruluşunun ardından, girişimci 15 gün içerisinde projeye başlayacağını gösteren taahhütnameyi onaylamalıdır. Taahhütnamenin işleme alındığı tarih projenin başladığı tarih olarak kabul edilir ve bu tarihten itibaren proje süresince yapılacak olan harcamalar destek kapsamına alınır.
Program mevzuatı destekle kurulacak olan şirketin hukuki statüsü ve girişimci ortaklık payına ilişkin net bir kural belirtmiyor. Fakat bizler bu destekle kurulacak olan şirketlere,
- Sermaye şirketi statüsünde kurulmalarını
- Kurulacak şirkette, proje başvurusu yapan girişimcinin minimum %50 ortaklığının bulunmasını
- Kurulacak şirkette, proje başvurusu yapan girişimcinin imza yetkisinin (münferit veya müşterek) olmasını
öneriyoruz.
Şirketleşmemiş Girişimciler İçin KOSGEB Destekleri Seçiminde Dikkat Edilecekler
Program mevzuatı revize edilmeden önce, uygun niteliklerdeki kişilerin şirketleşmemiş Ar-Ge girişimleri;
- Teknokent veya harici yerlerde açacakları ofisler için kira desteğinden
- 20.000 TL’ye kadar ofis mobilyaları ve donanım satın alımları ve kuruluş desteğini
ek desteklerinden faydalanıyordu. Yenilenen destek mekanizmasında, yalnızca kuruluş masraflarının desteklendiğini hatırlatalım. Şayet girişimci, şirketini sermaye şirketi (A.Ş. veya Limited) statüsünde kurarsa, 10.000 TL, gerçek kişi (Şahıs) statüsünde kurarsa 5.000 TL destek alabiliyor.
Aynı desteğin KOSGEB İleri Girişimcilik Desteği çerçevesinde de sunulduğu düşünüldüğünde, girişimciler şirketleşme süreçleri için KOSGEB İleri Girişimcilik Desteği’nden faydalanabilir. Şirketleşttikten sonra ise, ürün geliştirme süreçleri için KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Ür-Ge Destekleri’ne başvurabilirler. Diğer bir ifadeyle KOSGEB’de eş zamanlı olarak iki farklı destekten faydalanmak mümkün.
Fakat, KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Ür-Ge Desteği’nin özellikle şirket ortaklarının ürün geliştirme süreçlerinde aktif olarak çalıştığı hallerde diğer programlara göre önemli bir avantajı var. Bu avantaj şirket ortaklarının TÜBİTAK TEYDEB projelerinde olduğu gibi proje çalışanı olarak maaş desteğinden faydalanabilmesi. Projede şirket ortaklarının maaş desteğinden faydalanabilmeleri için aşağıdaki kriterlere uygun olmaları gerekiyor:
- Şirket, sermaye şirketi statüsünde kurulmalı
- Maaş desteğinden yararlanacak girişimci ortaklar herhangi başka bir şirkette sigortalı olmamalı
- Maaş desteğinden yararlanacak girişimci ortakların farklı bir şirket/kurum/kuruluşta %30’dan fazla ortaklığı bulunmamalı
KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Ür-Ge Programı’ndaki Ür-Ge Desteği’nde de aynı durumun geçerli olduğunu hatırlatarak yazımızı bitirelim.
Son Olarak
Girişimciliğin karşılaşılan zorluklar ve fırsatlarla öğrenilen bir süreç olduğu aşikar. Şu zamana kadar birlikte çalıştığımız 500’den fazla girişimin her birinin farklı öyküsü var. Kimileri öyküsünü sonlandırsa da diPMO’nun mentörlük verdiği işletmelerin %75’ten fazlası yeni ürünler ve iş modelleri geliştirerek ülkemiz ekonomisine katkı sağlıyor. Şu anda ölçekleri ne olursa olsun hepsinin başlangıç probleminin “finansman” olduğu düşünüldüğünde, gerçek kişilere sunulan KOSGEB desteklerinin şirketleşme evresindeki girişimler için önemli bir fırsat yarattığını görüyoruz.
Geleceğimizi inşaa edecek katma değeri yüksek ürün ve hizmetleri bugünün girişimcileri tasarlayacak. Bu noktada, değerlendirdiğimiz programların girişimciler için ilham oluşturmasını diliyoruz. İlgili konulara ilişkin sorularınız için bizlere [email protected] veya chat altyapımızdan ulaşabilirsiniz.
