KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı 2021 Yılı Çağrısı, 17 Aralık 2021 tarihinde kurumun resmi web sitesinde duyuruldu. Yılın son ayında açılan çağrı ile savunma sanayi, ilaç ve tıbbi cihaz sektörü ve raylı sistem araç sektörü desteklenecek.
KOBİ’lerin spesifik proje konularıyla her zaman başvuru gerçekleştirebildikleri program, Ar-Ge ve İnovasyon Destekleri ile Ür-Ge Desteği olmak üzere iki alt programdan oluşuyor. Ar-Ge ve İnovasyon Programı çerçevesinde tanımlı kriterlere uygun olarak gerçekleştirilen özel sektör yenilik projelerinin desteklenmesi hedefleniyor. Ür-Ge programı ise başvuru sahiplerinin tamamlanmış Ar-Ge ve yenilik projeleri sonucunda elde ettikleri ürün, sistem veya süreçlerin bir üst versiyonlarının geliştirilmesine destek sağlıyor.
Gerek OECD gerekse diğer yabancı literatür kaynaklar bizlere, Ar-Ge, inovasyon, tasarım, ürün geliştirme kavramlarının birbirlerine çok yakın tanımlara sahip olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, terimlerin ilgililerce sık sık karıştırıldığı ifade edilebilir. KOSGEB’in Ar-Ge projelerini destekleme sürecinde geçtiğimiz sene gittiği program değişiminde de benzer bir karışıklık söz konusu. Programda, hem Ar-Ge hem Ür-Ge hem de İnovasyon (yenilik) terimlerinin bir arada kullanımı, başvuru gerçekleştirmek isteyenler için program seçimini zorlaştırıyor. Aynı şekilde terim fazlalığı değerlendirme süreçlerinde de gerek komite gerekse uzman değerlendirmelerinde farklı görüşlere rastlanıyor.
Program özelinde bir senelik süreçte proje başvuru ve değerlendirme süreçlerinde elde ettiğimiz deneyim kurumun Ür-Ge kavramını, başvuru sahiplerinin varolan ürünler üzerinde yapmayı planladığı her türlü değişimle elde edilecek iyileştirilmiş veya değiştirilmiş ürün olarak değerlendirdiğini göstermekte. Oysa yeniliğin ölçümünde tüm kamu kurumlarının kullandığı Oslo Kılavuzu, yenilik tanımını Madde 1.25’te kısaca “yeni ya da daha öncekilere göre önemli ölçüde farklılaştırılmış ürün, süreç veya her ikisi” olarak tanımlıyor.
Oslo Kılavuzu tanımı, bizlere yeniliğin yıkıcı(disruptive) ya da artımlı (incremental) yenilik olabileceğini söylerken KOSGEB’e göre durum farklı. KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı uygulama esasları tanımlarına bakıldığında;
olarak değerlendiriyor. Yine programa ilişkin bir senede elde ettiğimiz deneyim, artırımlı yenilik içeren projeleri Ür-Ge – ilgili başvuru şartları taşıması şartıyla – yeni bir pazarı hedefleyen ve yıkıcı bir değişim yaratma potansiyeli taşıyan başvuruları ise inovasyon projesi olarak değerlendirildiğini gösteriyor. Fakat yine de tüm bunlara proje başvuru sürecinde oldukça dikkat etmek gerekiyor. Çünkü Ar-Ge ve İnovasyon Projeleri’nde 5746 Sayılı Kanun’dan doğan indirimler uygulanabilirken Ür-Ge projelerinde uygulanamıyor. Tüm bunların yanında, Ür-Ge projelerinin Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri’nde nasıl konumlandırılabileceğini de kestirmek zor. Çünkü AGTM portalda Ür-Ge desteğine ilişkin program ismi yer almadığı fakat güncelliğini korumayan destek programların göze çarptığı görülüyor.
AGTM Portalda Proje Destek Alan Program Seçimi İçin Verilen Seçenekler (Görsel Alınış Tarihi – 05.01.2022)
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı’nı genel hatlarıyla değerlendirdikten sonra 2021 yılı çağrısına göz atalım. Başvuruya her an açık program, ülkemizde ithal ikame ürünlerin azaltılması ve katma değeri yüksek sektörlerde ihraç edilebilir ürün platformlarının elde edilmesini de sağlamak için dönemsel olarak açılan çağrılarla da hedef grubundaki KOBİ’leri destekliyor.
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı’nın 2021 yılı çağrısında desteklenmesi amaçlanan üç hedef sektör var. Bu sektörler çağrı dokümanında NACE’leri ile belirtilmiş:
Sektör 1 – Savunma Sanayi
Sektör 2 – İlaç ve Tıbbi Cihaz
Sektör 3 – Raylı Sistem Araçları
Belirlenen sektörlerde faaliyet gösterse dahi tanımlı NACE kodlarına sahip olmayan KOBİ’lerin destekten faydalanamayacaklarını hatırlatalım. Bir diğer önemli husus da başvuru formunda yer alan “Projeye Konu Ürünün Ait Olduğu Sektörün NACE Kodu” ile “İşletmenin Faaliyet Gösterdiği Sektörün NACE Kodu” nun uyumlu olması gerekliliği.
Destekten faylanmak isteyen işletmelerin KOBİ ölçeğinde olmalılar. Başvuru tarihi itibariyle başvuru sahiplerinin KOBİ Beyannamelerinin sistemde onaylı olması gerekiyor. Tüm bunların haricinde, bu yazımızda da bahsettiğimiz gibi genel çağrıya başvurabilen şirketleşmemiş girişimler, çağrıdan faydalanamıyoru.
Çağrıda hedef sektörler tarafından üretilmesi beklenen ürünler de detaylandırılmış. KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı’nın 2022 yılı çağrısı çerçevesinde başvuru sahiplerinin geliştirmesi beklenen ürünleri bir tabloda özetleyelim.
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı 2021 Yılı Çağrısı çerçevesinde geliştirilmesi beklenen ürünler
Diğer KOSGEB proje programlarında olduğu gibi 4 ve 4’ün katı olacak şekilde hazırlanmış en az 8 en fazla 24 aylık projeleri destekleyecek programın destek oranı %75. Programda KOBİ’lere sağlanacak desteğin üst limiti KOBİ alt ölçeklerine göre belirlenmiş. Eski bir yazımızda değindiğimiz gibi KOBİ’ler istihdam ettikleri kişi sayısı ve yıllık ciro veya bilanço büyüklüklerine göre mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılmakta. Bu sınıflandırma detayları aşağıdaki tablodan izlenebilir.
KOBİ Sınıfları, 24 Haziran 2018 tarihli 11828 numaralı yönetmelik
Başvuru sahiplerinin çağrı çerçevesinde ölçeklerine göre alabilecekleri destek üst limitleri şu şekilde:
Mikro İşletme – 900.000 TL
Küçük İşletme – 1.500.000 TL
Orta Büyüklükte İşletme – 6.000.000 TL
Bu üst limitlere, birazdan desteklenen bütçe kalemleri bölümünde değineceğimiz makine-teçhizat-yazılım-yayın-hizmet alımı giderleri için geri ödemeli destek de dahil.
Yukarıda değindiğimiz gibi, destek miktarları başvuru gerçekleştirecek KOBİ’lerin ölçeğine göre değişiklik gösterdiğinden, uygun proje giderleri için ayrılan bütçeler de değişmekte. Bu bütçeler aşağıdaki tablodan izlenebilir.
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı 2021 Yılı Çağrısı çerçevesinde işletme ölçeğine göre sağlanacak destekler.
Program uygulama esaslarından bu destek kalemleri detaylarına değinecek olursak;
KOSGEB proje personellerini, kişilerin mezuniyet derecelerine göre belirli katsayılarla destekler. 2022 yılında açıklanan AGİ dahil Net Ücretin 4253,40 TL olduğu düşünüldüğünde personellerin mezuniyetlerine göre alabilecekleri destek üst limitleri şu şekilde.
Güncel AGİ dahil Net Ücret Üzerinden Hesaplanmış Personel Destek Üst Limitleri
Nitelikli personele sağlanacak destek oranın diğer gider gruplarından farklı olarak %100 olduğunu hatırlatalım.
Tercihe bağlı olarak geri ödemeli ve geri ödemesiz olmak üzere iki şekilde değerlendirilebilecek bu gider grubuna ilişkin destek üst limitlerine yukarıda değinmiştik. Program, her zamanki gibi yerli malı belgeli ürünlere +%15 destek oranı uygulamasını devreye alıyor. Ayrıca 3 yılı geçmemek şartıyla ikinci el makine teçhizat alımı da mümkün.
Diğer çağrıdan farklı olarak program genel uygulama esaslarında yapılan ve 15/12/2021 tarihinde yürürlüğe giren revizyonla programdaki makine-teçhizat finansal kiralama yöntemi ile de satın alınabilecek.
Patent, Faydalı Model, Endüstriyel Tasarım Tescil, Entegre Devre Topografyaları Tescil Belgeleri için yaptığı başvuru ve/veya tescil giderleri bu kalemde desteklenir. İlgili gidere ilişkin destek taleplerinin, başvuru yayını ilanından sonra ve/veya tescil aşamasında yapılabilir.
TRTEST Test ve Değerlendirme A.Ş.’den veya akredite diğer kurumlardan alınan test, analiz ve belgelendirme hizmetleri desteklenir.
Diğer giderler, proje danışmanlık desteği, eğitim desteği, proje tanıtım desteği, yurtiçi ve yurtdışı konferans/fuar ziyareti/ teknolojik işbirliği ziyareti desteği kalemlerinden oluşur. Yararlanıcılar bütçelerini belirlerken, bu kalemler için sağlanan üst destekler ve destek şartlarını detaylı olarak inceleyerek bütçelendirme yapmalıdırlar.
Örneğin bu kalemlerde yer alan ve en çok ilgi gören “proje tanıtım desteği”, yalnızca proje için yaptırılan dijital ve fiziksel tanıtım materyallerinden oluşur. Bu destekten faydalanacak işletmeler, ilgili materyallerde kurumu görünür kılmak için KOSGEB resmi logosunu da kullanmaları gerekir.
Diğer giderlere ilişkin işletme ölçeğine göre destek üst limitleri aşağıdaki tablodan izlenebilir.
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı 2021 Yılı Çağrısı_Diğer Giderler Destek Üst Limitleri
15 Aralık 2021 tarihi itibariyle açılan çağrının çağrı dokümanında son başvuru tarihi 8 Şubat 2022 olarak ifade edilmiş. Fakat şaşırtıcı bir biçimde çağrı takviminin hemen altında 09 Şubat 2022 – 13 Şubat 2022 (Mazeretli Başvuru Onaylama Tarihleri) gibi bir ifade kullanılmış. Bu tanım net olarak anlaşılmasa da, başvuru sahiplerinin son başvuru tarihini 8 Şubat 2022 olarak almasını ifade ediyoruz.
KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı 2021 Yılı Çağrı Dokümanında Yer Alan İfade
Başvurunun ardından proje değerlendirme süreçlerine ilişkin belirlenen kritik süreçler de şu şekilde:
KOSGEB İlk Kontrol – 14 Şubat – 20 Şubat 2022 (7 gün)
İşletme Düzeltme – 21 Şubat – 27 Şubat 2022 (7 gün)
KOSGEB Son Kontrol – 28 Şubat – 06 Mart 2022 (7 gün)
Her çağrı dokümanında yer alan Sonuçların Duyurulmamasına ilişkin tarihin bu çağrı dokümanında yer almamış ve detaylı teknik değerlendirmede KOSGEB’in genel başvuruya açık KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı’na tabi olunacağı ifade edilmiş.
Programa başvuru gerçekleştirmeyi hedefleyen işletmelerin, öncelikle proje konularını iyi analiz etmeleri ve projeleri ile hangi alt programa başvurmalarının daha uygun olacağını tespit etmeleri gerekiyor. Bilindiği gibi Ür-Ge projelerine başvurmak için;
şartlarını sağlamak gerekmekte. Burada seçilen NACE kodları orta yüksek ve yüksek teknoloji alanlarında olduğu için diğer iki şartı sağlama gerekliliği bulunmuyor. O yüzden başvuru sahipleri diledikleri programı seçebilirler. Fakat yine de yazımızın başında bahsettiğimiz yenilik tanımlarına dikkat etmek ve başvuruyu doğru programa yapmak oldukça önemli.
Başvuru sahiplerine şimdiden başarılar!
Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri