KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği 30.04.2021 tarihinde duyuruldu. KOSGEB Hızlı Destek Programı altında sunulacak destekten mikro ve küçük ölçekli KOBİ’ler faydalanabilecek. 3 Mayıs – 21 Mayıs 2021 tarihleri arasında başvuru gerçekleştirilebilecek programın detaylarını bu yazımızda değerlendireceğiz.
KOSGEB Hızlı Destek Programıyla verilecek destek ile Covid-19 salgınından etkilenen öncelikli sektörlerdeki mikro ve küçük işletmelerin faaliyetlerini sürdürmeleri ve istihdam seviyelerini korumaları amaçlanıyor. Destek programı; KOSGEB, Dünya Bankası ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı – JICA tarafından yürütülen proje kapsamında yaklaşık 600 Milyon Amerikan Doları tutarındaki bütçe ile uygulanacak.
İki bileşen dahilinde, imalatçı ve yenilikçi KOBİ’lere sağlanacak destek bütçesinin dağılımı aşağıdaki tablodan takip edilebilir.
Tablo 1 – KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bütçe Dağılımı
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği çerçevesinde mikro ve küçük ölçekli işletmelere sunulacak destek; teminatsız ve faizsiz kredi desteğidir. Destekten faydalanacak belirli şartları sağlayan işletmeler, programla alacakları krediye ilişkin geri ödemelere 3 sene sonra başlayacaklar. Destek teminatsız sunulacağından oldukça makul. Geri ödemelerin 36 sonunda dörder aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte yapılacak olması ise pandemi şartlarında oldukça cezbedici.
İşletmelere sunulacak faizsiz kredi desteği tutarları, başvuru sahibinin taşıyacağı kriterlere göre değişiklik gösterdiğinden öncelikle desteğe uygun olabilecek işletmeleri değerlendirelim.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği için hazırlanan detaylı web sitesi çerçevesinde destekten yalnızca mikro ve küçük ölçekli işletmeler faydalanabileceği görülüyor. 24 Haziran 2018 tarihli 11828 numaralı resmi gazetede yayınlanan güncel yönetmeliğe göre Mikro ve Küçük Ölçekli KOBİ sınıfında olma kriterleri aşağıdaki tabloda özetlenmektedir.
Tablo 2 – KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Destekten Faydalanabilecek İşletmelerin Ölçekleri
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği’ne başvuru gerçekleştirmeyi düşünen KOBİ’ler, sınıflarını KOSGEB resmi web sitesinde yer alan “KOBİ Miyim?” testini kullanarak belirleyebilirler. KOBİ tanımına ilişkin tüm detaylar ise burada yer alıyor.
Çalışan sayısı ve yıllık ciro veya yıllık bilançosu uygun değerlerde olan KOBİ’lere iki bileşen çerçevesinde destek sunulacak. Bu bileşenler:
I – İmalat Sektöründeki Mikro ve Küçük İşletmeler İçin İşletme Sermayesi Desteği
II – İmalat Sektöründe veya Ar-Ge Faaliyetleri Sektöründe veya Bilişim Sektöründe Faaliyet Gösteren Mikro ve Küçük İşletmeler İçin İşletme Sermayesi Desteği
İşletmelerin bu bileşenlerden faydalanabilmesi adına mikro ve küçük ölçekli KOBİ olma haricinde, pandemiden etkilendiğini bazı özel şartları daha taşıması gerekmekte. Bu şartların detaylarını bileşenlere göre başlıklar altında sıralayalım:
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen I çerçevesinde başvuru gerçekleştirecek KOBİ’lerin aşağıdaki şartların tamamını karşılaması gerekiyor.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği duyurusunda belirtilmese de destekten faydalanacak KOBİ’lerin kuruluş yılı önemli. Kriterlerden ikisi mali verilerle alakalı. Kurum, destekten gelir kaybına uğrayan KOBİ’lerin faydalanmasını bekliyor. Bu kapsamda işletmeler, pandeminin geçerli olmadığı 2019 yılının ilk beş ayı için gelir bilgilerini sunmalı. İlgili kriterin doğrulanması adına 2019 mali kriterler belirleyici olacağından işletmenin en geç 2019 Mayıs ayında kurulmuş olması gerekiyor. Bu kriter, duyuruda yer almasa da programın uygulama esaslarında Bölüm 3 (3) ç bendinde ifade edilmiş.
Özetle;
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, 2019 yılı Mayıs ayı öncesinde kurulduysa desteğe uygundur.
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, 2019 yılı Mayıs ayı sonrasında kurulduysa desteğe uygun değildir.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen I yalnızca İmalatçı KOBİ’leri desteklemeyi amaçlıyor. Bu kapsamda, işletmelerin vergi levhalarında ya da güncel KOBİ Beyannameleri’nde NACE Rev 2 – Kısım C NACE’lerine sahip olması gerekiyor. Tabi burada başvuru sahibinin KOSGEB tarafından desteklenen sektörler içinde yer alması gerekiyor. Kurum tarafından desteklenen İmalat NACE sınıfları kurumun yayınladığı bu listeden takip edilebilir.
Saha ziyaretlerimizde sık sık işletmelerin yanlış ya da zamanla faaliyetlerinin genişlemesi sonrasında eksik NACE kodlarıyla faaliyetlerini sürdürdüklerini görüyoruz. Örneğin, oyuncak imal eden ve bu oyuncağı internet kanalıyla satmak isteyen bir girişimci, 32.40 NACE kodu yerine 47.91 NACE koduyla faaliyetlerini sürdürüyor. Bu da imalatçı KOBİ olan girişimcinin Ticaretçi KOBİ sınıfında değerlendirilmesine neden oluyor. Bu nedenle, girişimciler NACE’lerinin güncelliklerini ve vergi levhasındaki doğruluklarını mutlaka sorgulamalarının
Özetle;
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, vergi levhasında NACE Rev 2 sınıflandırılmasına göre C Kısmındaki kodlarla faaliyet gösteriyorsa; desteğe uygundur.
Başvuru sahibi resmi belgeleri çerçevesinde imalatçı KOBİ olarak tanımlanamıyorsa, desteğe uygun değildir.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği, pandemi öncesinde belirli gelir hacmine ulaşmış KOBİ’leri destekleyecek. Bu kapsamda, desteğe uygun işletmelerin 2019 yılında asgari net satış hasılatı elde etmesi gerekiyor.
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, 2019 mali verilerine göre en az 75.000 TL net satış hasılatına sahipse; desteğe uygundur.
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, 2019 mali verilerine göre 75.000 TL’den az net satış hasılatına sahipse; desteğe uygun değildir.
Desteğe uygun imalatçı KOBİ’lerin pandeminin başladığı 2020 yılında, 2019 yılına göre en az %25 oranla gelir kaybına uğraması gerekmektedir. İmalatçı KOBİ’nin gelir kaybı oranının tespitinde işletmelerin Gelir İdaresi Başkanlığında kayıtlı 2020 ve 2019 yılları ilk 5 aylık KDV Beyannameleri dikkate alınacaktır.
Öncelik gelir kaybına uğrayan işletmelere verilecek olsa da, program için belirlenen toplam 5 Milyar TL’lik bütçeden arta kalması durumunda ilgili tutar, KDV Beyanına göre gelir kaybına uğramamış olmasına rağmen nakit akışı etkilenen imalatçı KOBİ’lere sağlanacak. Ama belirttiğimiz gibi öncelik gelir kaybına uğrayan KOBİ’ler.
Özetle;
KDV Beyanlarına göre 2019 yılı ilk 5 ayındaki verileri ile 2020 yılı ilk 5 ayındaki verileri kıyaslandığında imalatçı KOBİ %25 gelir kaybına uğramışsa desteğe uygundur. %25 gelir kaybına uğramayan mikro ve küçük ölçekli imalatçı KOBİ’ler desteğe uygun değildir.
Bonus olarak;
Öncelikli gruplara sağlanan destek sonrasında program bütçesinde artış olması durumunda, kayıtlı bilanço bilgileri çerçevesinde nakit akışı 0,2’den küçük olan mikro ve küçük ölçekli imalatçı KOBİ’lerin destekten faydalanma ihtimali olacaktır.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen I çerçevesinde başvuru gerçekleştirecek KOBİ’lerin aşağıdaki şartların tamamını karşılaması gerekiyor.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen II çerçevesinde destekten faydalanmak isteyen işletmelerin, 2017 yılı ve sonrasında kurulmuş olmaları gerekiyor.
Özetle;
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, 2017 yılı sonrasında kurulduysa desteğe uygundur.
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, 2017 yılı öncesinde kurulduysa desteğe uygun değildir.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen II çerçevesinde başvuru gerçekleştirmek isteyen işletmelerin sektörleri NACE Rev 2 çerçevesinde C Sınıfı (İmalat), Bölüm 62 bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler ya da Bölüm 72 Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri olmalıdır.
Bu bileşende Bölüm 62 ve Bölüm 72 NACE kodlarının özel bir durumu olduğundan listedeki bu kodlara ilişkin faaliyetleri aşağıdaki tabloda belirtme ihtiyacı hissettik.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen İmalatçı KOBİler haricindeki başvuruya uygun sektör NACE Kodları
Başvuru sahibi imalatçı KOBİ, vergi levhasında NACE Rev 2 sınıflandırılmasına göre C Sınıfındaki NACE kodları, Bölüm 62 ya da Bölüm 72 NACE kodlarına sahipse desteğe uygundur. Diğer sınıflar ve NACE kodları, desteğe uygun değildir.
Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Bileşen II yenilik yapan KOBİ’leri desteklemeyi amaçlıyor. Bu noktada, desteğe uygun olabilecek işletmelerin seçiminde yenilik yapma kabiliyeti belirleyici kriter olacak. Bu kabiliyetin tespitinde, ise TEKMEK/TGB’de yer alma, TÜR/Patent belgesi sahibi olma ya da kamu kaynaklarıyla Ar-Ge projesi sürdürme/bitirme durumları dikkate alınacak.
Şayet;
Başvuru sahibinin merkezi ya da şubesi TEKMER, Teknopark ya da Teknokentte (4691 Sayılı Kanun) faaliyet gösteriyorsa
Ya da
Başvuru sahibi 2017 yılı ve sonrasında alınmak kaydıyla herhangi bir ürünü için TÜR Belgesine ve/veya patent belgesine sahipse
Ya da
Başvuru sahibi TÜBİTAK Yenilik Destekleri, KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı, HORIZON 2020 kapsamında bir proje sürdürüyorsa veya bu desteklerle bir proje tamamladıysa destekten faydalanabilir.
Fakat;
Kuruluş yılı ve desteklenecek sektörlere uygun olan ama yukarıda sıralanan yenilikçilik kriterlerin herhangi birini taşımayan işletmeler destekten faydalanamaz.
Bileşen I ve Bileşen II kapsamındaki işletmelere sunulacak faizsiz kredi desteği, işletme ölçeğine göre değişiklik gösterecek. Üç ay süreyle aylık ödemelerle gerçekleştirilecek desteklerden;
– Mikro KOBİ’ler en fazla 30.000 TL ( 3 x 10.000 TL)
– Küçük KOBİ’ler en fazla 75.000 TL ( 3 x 25.000 TL)
tutarla faydalanabilecekler. Görüldüğü üzere belirtilen değerler “üst limit değerleri” gösteriyor. Verilecek faizsiz kredi desteği, işletmelerin istihdam ettikleri personel sayısına göre değişiklik gösterecek.
Mikro işletmenin istihdam ettiği personel sayısına göre kullanabileceği faizsiz kredi desteği;
Küçük işletmenin istihdam ettiği personel sayısına göre kullanabileceği faizsiz kredi desteği;
Fakat bu tutarlar, KOBİ’lerin alabileceği maksimum tutarlar. Kredi desteğinin detaylarını incelediğimizde, desteğe uygun bulunan KOBİ’lerin aşağıdaki dört kalem dahilinde destek alacakları aylar için, personel, malzeme (imalatçı KOBİ’ler için), elektrik-su-doğalgaz ve iş yeri kirasına ilişkin gider beyanında bulunmaları gerekiyor. Şayet beyan edilen giderler, ölçeğe ve istihdam edilen personel sayısına göre sağlanan destek üst limitinden düşük bir tutarsa, beyan edilen tutar kadar faizsiz kredi desteği sunulacak.
Bu durumu Mikro KOBİ ölçeğinde desteği onaylanan üretici KOBİ için örnek bir senaryoda inceleyelim:
Tablo 4 – KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Maksimum Faizsiz Kredi Destek Tutarı
Örnekten de görüldüğü üzere, 1 personel istihdam eden KOBİ en fazla 8.500 TL kredi desteği alabilecekken, ilgili destek kriterleri çerçevesinde aylık en fazla 5.500 TL destek alabilecek.
Yukarıdaki örnekteki üretici KOBİ’nin yukarıdaki tabloya ek olarak 5.000 TL’lik Başvuru Öncesi Siparişi Kesinleşmiş Üretime İlişkin Malzeme Gideri olduğunu düşündüğümüzde, aylık beyan edilecek giderin toplam 10.500 olacaktır. Bu durumda da KOBİ en fazla 8.500 TL’lik destek alabilecektir.
Şayet başvuru sahibi Bileşen II çerçevesindeki kriterlere uyuyorsa, ilgili aylar çerçevesinde patent, telif, teknoloji lisanslama, test ve belgelendirme giderlerini sunması durumunda yukarıdaki desteklere haricinde en fazla 25.000 TL olmak şartıyla ek destek alabilecek.
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği başvuruları KOSGEB KBS sistemi üzerinden alınacak. Başvuru sahiplerinin KOBİ Beyannamelerinin güncel olması gerekiyor. 1 Mayıs 2021 tarihi itibariyle 2020 yılına ilişkin onaylanan mali veriler çerçevesinde öncelikli olarak işletmeler KOBİ Beyannamelerini güncellemeliler. Beyanname güncelleme adımları için kurum yayınlandığı bilgi dokümanından faydalanılabilir. Henüz KOSGEB’e kayıtlı olmayan işletmeler ise buradaki yönergeleri izleyerek öncelikle kayıt işlemlerini tamamlamalı sonrasında ise KOBİ Beyannamelerini oluşturmalılar.
Başvuru, değerlendirme ve destek ödemeleri için yayınlanan takvim aşağıdaki tablodan takip edilebilir.
Tablo 5 – KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği Başvuru ve Değerlendirme Takvimi
Uygunluk kriterlerinin net olduğu ve tüm verilerin diğer devlet kurumlarındaki işletme bilgileriyle tespit edilebileceği düşünüldüğünde, değerlendirme süreci için oldukça uzun bir takvim belirlendiği söylenebilir.
Destek alan işletmelerin örneklem usulüyle yerinde değerlendirilecek olması ise KOSGEB kredi destekleri çerçevesinde ilk kez karşılaştığımız bir uygulama. Bu amaçla izleme esnasında kullanılacak olan form dikkate alındığımızda, KOSGEB’in destek vereceği KOBİ’lerin çevresel ve sosyal risklerini ve etkilerini değerlendirmek istediği görülmekte. Bu değerlendirme, tahminimizce program bütçesinin sağlandığı JICA’ya KOSGEB tarafından sunulacak raporlarda kullanılacak.
Ayrıca destekten faydalanan işletmeler, destek sonrası izlenerek başvuru aşaması ve sonrasındaki faal olma durumu, istihdam durumu, faaliyet alanı ve ölçek çerçeveside değerlendirilecekler.
Zaten yararlanma şartları oldukça ağır olan ve sunulan geri ödemeli destek tutarları açısından herhangi bir mikro ve küçük işletmenin ihtiyaçlarını karşılamayacak bu destekten tüm şartları sağlamasına rağmen faydalanamayacak işletmeler de belirlenmiş. Program mevzuatına göre;
KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği’nden faydalanamayacak.
Özellikle geçtiğimiz Mart ayında pandemi nedeniyle birçok işletme kamu bankalarının sunduğu düşük faizli İşe Devam kredi desteğinden faydalanmak durumunda kaldı. Faydalanmayan işletmelerin sayısının ne kadar olduğu bilinmese de KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği için tüm şartları sağlayan ve bu kredilerden faydalanmayan işletme sayısının oldukça az olacağını söylemek mümkün.
Kadınların çalışma hayatına katılımının artırılması ve desteklenmesi adına KOSGEB Pandemi Faizsiz Kredi Desteği çerçevesinde kadın girişimcilere ek kontenjan tanınmış. Programın uygulama esaslarına göre, sahibi ya da hakim ortağı (ortaklığı %51’den fazla kadın girişimci) kadın olan başvuru sahiplerine öncelik verilecek. Kadın girişimciler, %10’luk kotaya sahip. Bu kotanın doldurulamaması, diğer bir ifadeyle programa yeterli sayıda kadın girişimcinin başvurmaması halinde; ilgili bütçe diğer işletmelere dağıtılacak.
Son yıllarda teşvik ekosistemine eklenen her yeni destek mekanizmasının oldukça şeffaf yürütüldüğüne fakat bir o kadar da karışık mevzuatlarla yayınlandığına şahit oluyoruz. Basında herkese sağlanacak faizsiz kredi desteği olarak lanse edilen bu desteği yazımızda mümkün olduğunca yalın hale getirmeye çalıştık.
Sonrasında başarısızlıklar yaşanmaması adına başvuru sahiplerine ticaret hukukunun temel ilkesi sayılan “Tacirin Basiretli İş Adamı Gibi Davranma Yükümlülüğü” ilkesini hatırlatıyoruz. Yazının bu ilke odağında girişimcilere hareket kabiliyeti kazandırması adına yalnızca kişi ve kurumları bilgilendirme amaçlı yazıldığını, ilgili programın başvuru ve yürütme süreçlerine ilişkin hizmet vermeyeceğimizi duyuruyoruz.
Son olarak KOBİ’leri başvuru aşamasında, KOSGEB’deki bağlantıları vasıtasıyla destek alacağını vaad ederek haksız kazanç sağlayabilecek kişi ve kurumlara karşı başvuru sahiplerini uyarıyoruz. Bu gibi durumlarda KOSGEB’e şikayet bildirim kanallarıyla başvuru yapmanızı tavsiye ediyoruz.
Sürece direkt katkı sağlamayacak olsak da programa ilişkin yardımcı olabileceğimizi düşündüğümüz sorularınızı chat platformumuzdan el verdiğince yanıtlayacağız. Desteğe tüm işletmelerin ihtiyacı olduğu bir dönemde yayınlanan KOSGEB Pandemi Destek Kredisi’nin en azından ilgili kriterlerdeki KOBİ’lere can suyu olması dilekleriyle…
TÜBİTAK TEYDEB 2022 Yılı Ar-Ge Çağrıları