Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri, 20 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 5447 Numaralı “Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı Hakkında Karar” ile güncellendi. Kurumun internet sitesi üzerinden yayınlanan uygulama esaslarını da dikkate alarak sektöre özel hazırlanmış yeni destekleri üç yazıda değerlendiriyoruz.

İlk yazımız destek mekanizmasını genel hatlarıyla anlatmayı hedefliyor. Bilişim Sektörü İhracat Destekleri yazımızda kararda geçen İhracata Hazırlık ve Kurumsal Kapasite Oluşturma Destekleri ile Yurt Dışına Yönelik Pazarlama ve Pazarda Tutundurma Aşaması Destekleri başlığı altında yer alan destekleri inceliyoruz. Üçüncü yazımız ise yine kararda geçen ve sektördeki her oyuncuyu heyecanlandıran E-Turquality Bilişimin Yıldızları Programı ile ilgili olacak.

Bilişim Sektörü ve İhracat

Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri detayları öncesinde, bu sektörün ihracata olan katkısını değerlendirmeye çalışalım. Bilişim sektörü ihracatına ilişkin istatistiki bilgileri kapsamlı bir şekilde inceleyen en güncel kaynak 2021 yılında TÜBİSAD – Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği tarafından yayınlandı. Deloitte, Türkiye Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ve Context’in üstlendiği proje sonucunda ortaya çıkan rapor, Türk bilişim sektörünün dış ticaret rakamlarına olan katkısını anlamak açısından oldukça önemli bir kaynak.

Rapor, BİT sektörü ihracat verilerini İletişim Sektörü – Donanım, İletişim Sektörü Yazılım, Bilgi Teknolojileri – Donanım ve Bilgi Teknolojileri – Yazılım olmak üzere dört başlıkta derlemiş. Bu çerçevede, ihracata en önemli katkı BT Yazılım Teknoloji’leri kategorisinde gerçekleşmiş. Bu kategoriyi BT – Donanım ve IT – Donanım kategorileri izlemiş. İhracata en az katkıyı sağlayan bilgi teknolojileri – hizmet kategorisi ise önceki yıllara göre %37’lik bir daralma yaşayarak 371 Milyon TL olarak gerçekleşmiş.

Aynı rapor, 2016-2020 yılları arasındaki ihracat verilerini de incelemiştir. Buna göre alt kategoriler BT Hizmet ve IT donanım ihracat payları düşmüş, BT Donanım ve Yazılım ihracatı önemli ölçüde artmıştır. 2020 yılında en fazla ihracatın AB ülkelerine gerçekleştiği görülüyor. Bu bölgeyi Orta Doğu ve Afrika ile Asya Pasifik izliyor. Rapor, gelecek 5 yılda en fazla ihracatın AB ülkeleri, AB dışı ülkeler ve Asya Pasifik ülkeleri ekseninde gerçekleşeceğini öngörüyor.

Rakamlar son yıllarda özellikle bilişim ihracatının hizmet ekseninden ürün eksenine kaydığını gösteriyor. Şu zamana kadar Ticaret Bakanlığı tarafından Hizmet İhracatı altında anılan Bilişim Sektörünün yeni mevzuatla birlikte özerklik kazanmasında bu durumun etkili olduğunu düşünüyoruz.

Öte yandan girişimcilik istatistikleri iş hayatına katılan yeni bireylerin Bilgi Teknolojileri eksenindeki girişimlere yöneldiğini gösteriyor. Bu durum, TOBB tarafından yayınlanan kapanan/açılan şirket istatistiklerinden izlenebiliyor.

Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri Arka Plan

Mart 2022 tarihi itibariyle Türkiye’nin ilk altı unicornu bilişim ve ilişkili sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerden oluşuyor. Bu, bilişim sektörünün ülkemizdeki gayri milli yurt içi hasıla payındaki artışın ne derece önemli olduğunu anlamak açısından kilit bir gösterge. Karar ve karara bağlı uygulama esasları ile devreye alınacak yeni destek, bu nedenle sektör için önemli bir gelişme.

Bilindiği gibi bilişim sektörü şu zamana kadar Ticaret Bakanlığı tarafından hizmet ihracatı altında destekleniyordu. 5447 sayılı CB kararıyla sektörün hizmet ihracatından bağımsız olarak destekleneceği görülüyor. Karar, bilişim sektörü girişimlerini, ihracata başlama ya da ihracat kapasitelerini artırma noktalarında ölçeklerine göre desteklemeyi amaçlayacak şekilde oluşturulmuş. Kararın İhracata Hazırlık ve Kurumsal Kapasite Oluşturma isimli ikinci bölümü, bilişim sektörünün ihtiyaçlarına göre faydalanabileceği destek kalemlerinden oluşuyor. Kararın üçüncü bölümü ise Yurt Dışına Yönelik Pazarlama ve Pazarda Tutundurma Aşaması Destekleri ile ilgili. Bu desteklerin birçoğu şu anda da hizmet ihracatı altında bilişim sektörü için ihracat destekleri başlığı altında yer alıyor. İhtiyaçlar çerçevesinde ayrıca mevcut desteklere yeni desteklerin eklendiğini farketmek mümkün.

Kararın dördüncü bölümü, hem Bakanlık hem de bilişim sektörü için oldukça yeni bir destek mekanizmasını tarifliyor. E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı isimli bu bölüm, mevcut durumda başarıyla yürütülen en kapsamlı markalaşma destek programı Turquality’nin bilişimciler için uyarlanmış versiyonu. Tekil desteklere göre daha bütüncül bir yaklaşıma sahip bu programda, E-Turquality belgesi alarak markalaşma stratejisini oluşturan girişimlere, farklı başlıklar altında beş yıl süreyle destek verilmesi amaçlanıyor.

Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri – Destekten Faydalanabilecek Kurumlar

Kararda geçen destekler, özel sektör ve işbirliği kuruluşları için ayrı ayrı yapılandırılmış. Hangi kuruma hangi desteğin sağlanacağına geçmeden önce, şirket ve işbirliği kuruluşlarının tanımlarına ilişkin karardan alıntı yapalım.

İşbirliği kuruluşu: İhracatçı birlikleri, ticaret ve sanayi odaları, OSB’ler, endüstri bölgeleri, TGB’ler, serbest bölge, üniversiteleri, teknoloji merkezlerini, sektörel dış ticaret şirketleri, sektör birlikleri, dernekleri ve kuruluşları ile Bakanlık tarafından belirtilen kamu /özel diğer kurum ve kuruluşları ve bunların kurduğu şirketleri

Şirket: 13/1/2011 tarihli ve 6102 Türk Ticaret Kanununun 124. Maddesi belirtilen ve bu kararın ikinci maddesi kapsamında yer alan komandit, kollektif, anonim, limited ve kooperatif şirketleri

Her ne kadar destek alt başlıklarına Bilişim Sektörü İhracat Destekleri ve E-Turquality Bilişimin Yıldızları Programı yazılarımızda değinecek olsak da, bu yazıda hangi kurumun hangi destekten faydalanabileceğini basit bir tabloda özetleyelim istiyoruz.

Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri – Alt Sektörler

Karar, destekten faydalanacak sektörleri karar çerçevesinde açıkça ifade etmiş. Karara göre, Ticaret Bakanlığı’nın desteklemeyi hedeflediği alt sektörleri bir görselde toplayalım.

Bilindiği gibi özellikle KOSGEB programlarında şirketlerin faaliyet alanları NACE kodları ile belirleniyor. Genellikle bilişim sektörü faaliyetleri 62 – Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler ile 63 – Bilgi hizmet faaliyetleri kodlarında yer alıyor. Buna karşın, bilişimin alt faaliyeti sayılan dijital aracılık ve hizmet platformları bazı durumlarda 47 – Perakende Ticaret bazı durumlarda ise 62 – Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler başlığı altında yer alabiliyor. Bu durumun yaratabileceği karışıklığın engellenmesi için kararda, başvuru gerçekleştiren şirketin faaliyet uygunluğuna Bakanlığın karar vereceği ifade ediliyor.

Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri Detayları

Yazımızın başında da değindiğimiz üzere Ticaret Bakanlığı Bilişim Sektörü Destekleri’nin detaylarını bu yazı haricinde şimdilik iki farklı yazıda değerlendirmeye çalıştık. Kararda yer alan ve şirketler ile işbirliği kurumlara verilecek;

• İhracata Hazırlık ve Kurumsal Kapasite Oluşturma Destekleri
• Yurtdışına Yönelik Pazarlama ve Pazarda Tutundurma Aşaması Destekleri 

kapsamındaki destek detaylarına Bilişim Sektörü İhracat Destekleri yazımızdan, E-Turquality kavramı altındaki  desteklere ise E-Turquality – Bilişimin Yıldızları Programı isimli yazımızdan ulaşabileceğinizi hatırlatıyoruz.