1501 Sanayi Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı

1501 Sanayi Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı, TÜBİTAK TEYDEB Yenilik Destekleri'nin alt programıdır. TÜBİTAK TEYDEB'in ilk proje programlarından olan bu programı hızlıca incelemeye çalışacağız.

Program Arka Planı

1501 Sanayi Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı, kurumun özel sektöre destek sağlamak için geliştirdiği ilk program. Programla 1995 yılından beri özel sektörün Ar-Ge projeleri desteklenmekte. Zamanla ihtiyaç temelli değişen bu program, güncel durumda yalnızca KOBİ ölçeğindeki firmaların projelerine destek veriyor. Bununla birlikte program odağını Ar-Ge'den daha çok inovasyona kaydırmış durumda. Daha önce, Ar-Ge ve inovasyon kavramlarının farklılıklarını değerlendirmiştik. Programın arka planını daha detaylı değerlendirmek isteyenlerin bu yazımızı takip edebileceğini hatırlatalım. Şirket ölçeği ve destek odağı haricinde programın geçirdiği bir diğer önemli dönüşüm de başvuru zamanı ile alakalı. Eskiden başvuruya her zaman açık olan program, 2020 senesinden itibaren çağrılı yürütülüyor.

Tüm bu dönüşümlere karşında hala popülaritesini koruyan program kurumun yayınladığı istatistiklere göre yalnızca 2021 yılında özel sektöre  609.770.288 TL'lik destek sağlamış. Ek olarak kurumun yayınladığı metriklerden son yıllarda desteklenen proje sayıları ve bütçeleri incelemek mümkün.

Sorularla 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Okuyucuların bilgiye kolay ulaşabilmeleri için programın kilit noktalarını birkaç soru başlığında değerlendirilim:

TEYDEB 1501 Programı destek üst bütçesi ve destek oranı nedir?

Program için bir üst bütçe limiti bulunmuyor. Buna karşın proje bütçesinin firma mali büyüklüğüne uygun olmalı. Program destek oranı ise %75. Ayrıca 19 milyon TL üstü projelerde proje başvurusuna ek olarak ekonomik fizibilite raporu sunulmalı.

TEYDEB 1501 Programında desteklenen giderler nelerdir?

Programda; personel, seyahat, alet-teçhizat-yayın-yazılım, Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan işler, malzeme ve hizmet alımı-danışmanlık giderlerini desteklenmekte. Başvuru sahipleri bu gider kalemlerini içeren bütçelerini istediği gibi düzenleme özgürlüğüne sahip. Fakat bütçe kalemleri proje konusu ile tutarlı olmalı. Buna karşın hangi giderlere destek verileceği değerlendirme sorasında belirli olmakta.

TEYDEB 1501 Programı destek süresi ne kadardır?

Program uygulama esasları çerçevesinde her bir proje için 36 aya kadar destek verilmekte. Buna karşın destek süreleri çağrıya göre de değişiklik gösteriyor. Örneğin 2024-1 dönemine ilişkin çağrı duyurusu incelendiğinde programda en fazla 24 ay süreli projelerin destekleneceği görülmekte. Bu sürede tamamlanamayan projeler için çağrı dokümanında 12 aya kadar ek süre verilebileceği ifade edilmiş.

Program başvuru süreci nasıl işler?

İlk zamanlar başvuruya her an açık program 2020 yılından sonra çağrılı olarak yürütülmeye başlandı. Kurum senede iki defa yayınladığı çağrılarla proje başvurularını topluyor. Başvuru gerçekleştirecek projelerin, kurum tarafından yayınlanan çağrıda yer alan öncelik alanlarıyla illa ilintili olması beklenmiyor. Buna karşın TÜBİTAK TEYDEB tarafından adreslenen konularda proje başvurusu gerçekleştirecek firmalar ek puan alarak destek alma aşamasında daha avantajlı bir konum elde ediyor.

1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 2024-1 Dönemi Çağrısı

1501 Sanayi Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı şu an başvuruya açık bir program. Kurumun en son yayınladığı 2024-1 Çağrısı'na göre başvuru ve değerlendirme takvimi şu şekilde:

Çağrı Açılış Tarihi - 01.01.2024

Kuruluş Bazlı Ön Kayıt Son Tarihi - 13.03.2024

Çağrı Kapanış Tarihi - 15.03.2024

Bu çağrı dönemi bir önceki çağrı dönemine göre farklı önceliklere sahip. Burada yayınlanan Ar-Ge ve Öncelik Alanları'na göre konu başlıkları üç alt başlıkta gruplandırılmış.

Açıkçası ana konularda Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası ile Avrupa Yeşil Mutabakatı ve İklim Değişikliği'ne Uyum konularını görmek şaşırtıcı değil. Bu yazımızda 2024 senesinde hem KOSGEB hem de TÜBİTAK TEYDEB'in Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde KOBİ projelerini destekleyeceğini değinmiştik.

Öte yandan, öncelikler arasında Afet Öncesi, Sırası ve Sonrasına Yönelik Araştırmalar ve Teknolojiler başlığını görmek oldukça sevindirici. Afet araştırmaları alanındaki projelerin desteklenmesi, hem bu konuda yerli teknolojilerin geliştirilebilmesi hem de kamuoyunda farkındalık yaratılması açısından oldukça önemli.

Öncelikler çerçevesindeki diğer konuların ise 12. Kalkınma Planı Öncelikli ve Kilit Teknoloji Alanları ile ilintili. Bu çağrı döneminde dijital teknolojiler başlığında 120 konuda diğer teknolojiler başlığında ise 128 konuda destek sağlanıyor.

Daha önce de değindiğimiz gibi sunulacak proje konuları, belirlenen bu öncelikli konulardan farklı olabilir. Ne var ki, projelerin bu alanlara hizmet etmesi desteklenme aşamasında oldukça önemli.

2022-2 Dönemi İstatistikleri

Bu bölümde 2022-2 dönemi çağrı sonuçları açıklama toplantısı sunumunda yayınlanan istatistikleri değerlendirelim. 2022-2 döneminde kuruma sunulan 734 proje başvurusundan 325'i destek almaya hak kazanmış. Bu yazımızda kurumun projeleri kendi belirlediği 6 komite grubunda değerlendirdiğini söylemiştik. 2022-2 döneminde en çok Bilişim Teknolojileri Grubu - BİLTEG'e başvuru olduğu görülüyor. En az başvuru ise Makine Teklnolojileri Grubu - MAKİTEG'e gerçekleşmiş. Komitelere göre desteklenen projelerin dağılımları ve kabul eşik değerleri ise şu şekilde:

‍

‍

Çağrı döneminde sunulan projelerde önerilen toplam bütçesi 3.231.809.283 TL olarak gerçekleşmiş. Desteklenen 325 projede sunulan projelerde önerilen bütçe 1.605.368.858 TL. Bu bütçenin 1.044.470.989 TL'si destek kapsamına alınmış. Yani desteklenen projelere ortalama olarak 3.2 Milyon TL destek verildiği görülüyor.

1501 vs 1507 - Hangi Program Projenize Daha Uygun?

1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı'nın sınırsız bütçe ile projeleri desteklemesi başvuru sahiplerini ister istemez bu programa yönlendiriyor. Bu programın 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı'na göre daha fazla ilgi görmesinin bir diğer nedeni de başvuru zamanının nispeten daha geç olması. Ne var ki hem puantaj hem de rekabetçilik açısından 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı'na sunulan projelerin desteklenme potansiyeli daha yüksek.

Buna karşın başvuruda doğru program seçiminde yalnızca bütçe ve başvuru zamanı önemli bir belirleyici değil. Bu bütçenin oluşturduğu kalemler, başvuru sahibinin ek puan kriterlerinden faydalanma durumu, fikrin yeniklikçi boyutu, ticarileşme potansiyeli ve beklenen ekonomik kazanımlar gibi birçok etmenin dikkate alınması gerekiyor.