Avrupa Yeşil Mutabakatı Destekleri

Avrupa Yeşil Mutabakatı Destekleri ülkemizin mutabakatta belirlenen hedeflere ulaşması adına sanayiye sunulacak desteklerden oluşuyor. Bu çerçevede duyurulan Yeşil Dönüşüm Destekleri'nde yeni KOSGEB ve TÜBİTAK TEYDEB programları açıklandı. KOSGEB, Avrupa Yeşil Mutabakatı Destekleri'ne iki farklı teklif çağrısı ile katkı sağlıyor. Bunun yanında TÜBİTAK TEYDEB hem yeşil yenilikçi ürünler geliştirilmesine hem de KOBİ'lerin mentörlük hizmeti almalarına yönelik destekler veriyor.

Avrupa Yeşil Mutabakatı Destekleri Nedir?

AB Yeşil Mutabakatı, Avrupa'yı 2050 yılına kadar iklim açısından nötr bir oluşum olmasını hedefler. Mutabakatın arka planını 2015 yılında yürürlüğe giren Paris Anlaşması oluşturur.

Paris Anlaşması ve Avrupa Yeşil Anlaşması, iklim değişikliğini ele alma yönünden bağlantılıdır:

• Paris Anlaşması küresel ortalama sıcaklık artışını 1800'lerin sonuna göre 1,5 dereceye kadar düşürmeyi hedefler. Oysa AB Yeşil Mutabakatı spesifik bir hedef belirtmek yerine anlaşmayla uyumlu stratejiler içerir.
• Paris Anlaşması'nda, sera gazı emisyonlarının azaltılması adına uygulacak prosedürleri ülkelerin insiyatifine bırakılmıştır. Buna karşın AB Yeşil Mutabakatı bu konuyu daha kesin ele alıyor. Mutabakatta sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar 1990 seviyelerine kıyasla en az %55 oranında azaltma taahhüdü mevcut.
• Avrupa Yeşil Anlaşması, AB'nin 2050 yılına kadar dünyanın ilk iklim nötr kıtası olması yönünde hedef belirler.  Halbuki Paris Anlaşması'nda bu hedef 2050'lerden sonraya bırakılmıştır.
• Paris Anlaşması, sera gazı emisyonlarını azaltmayı hedefler. Buna karşılık Avrupa Yeşil Mutabakatı iklim değişimi için daha kapsamlı bir eylem planı sunar.

22 Nisan 2016 tarihinde 175 ülke tarafından imzalanan Paris Anlaşması'nın taraflarından biri de Türkiye. Bu anlaşma ile yeşil dönüşüm finansmanına erişim şansı elde eden ülkemiz, bu alandaki hedeflere katkı sağlamak adına politikalar oluşturuyor. Bu politikalardan en önemlilerinden birini paydaşlara sağlanacak destekler oluşturuyor.

Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Destek Ekosistemi

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, AB’nin, iklim değişikliğiyle mücadele planının temel unsurlarından biri Karbon Emisyonlarını sıfıra indirmek. Bu plan doğrultusunda, 1 Ekim 2023 tarihinden itibariyle Sınırda Karbon Mekanizması uygulanmaya başlandı. Kısaca bu uygulamanın karbon emisyonları üzerinden yeni bir vergilendirme sistemi olduğunu söylemek mümkün. Özetlemek gerekirse, uygulama işletmelere yıllık ücretsiz karbon emisyonun tahsis edilmesi ve tahsis edilen miktarın üzerinde emisyon salınımı yapan işletmelerin ise karbon vergilendirmesine tabi tutulması üzerine. Konu etraflıca burada yer alıyor.

Avrupa Yeşil Mutabakatı Destekleri çerçevesinde farklı kurumlar farklı destekler sunuluyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bu konuda destek sağlayacak öncü kurum statüsünde. Bakanlık; Kalkınma Ajansları, Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü ve Milli Teknoloji Hamle Destekleri ile yeşil dönüşüm ruhunun sanayiye yayılmasını istiyor. Bunun yanında KOBİ'lerin bu alanda yatırım yapmalarını sağlamak amacıyla KOSGEB ve TEYDEB destek programlarını şekillendiriyor.

Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında ayrılan toplam bütçe 450 Milyon Dolar. KOSGEB bu tutarın 250 Milyon Dolarlık kısmını KOBİ'lere aktaracak. Diğer kurum TEYDEB'in bu alandaki projelere ayırdığı bütçe miktarı ise 175 Milyon Dolar. Bütçeden arta kalan tutar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın kullanımında olacak.

KOSGEB Destekleri

Daha önce de değinildiği üzere KOSGEB'in yeşil dönüşüm çerçevesinde ayırdığı bütçe 250 Milyon Dolar. Bu tutarın iki farklı çağrı ile KOBİ'lere aktarılması planlanıyor. Çağrılardan ilki 2023 – 01 Sanayi KOBİ’lerinin Güneş Enerjisi Yatırımlarının Desteklenmesi isimini taşıyor. KOBİ'lerde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılmasını hedefleyen çağrıda proje  proje başına sağlanacak destek 14 Milyon TL.

Kurumun duyurduğu diğer bir çağrı ise 2023 - 01 Sanayide Temiz ve Döngüsel Ekonomi isminde. Bu çağrı, temiz ve döngüsel bir ekonomi için KOBİ'lerin harekete geçirilmesini hedefliyor. Belli başlı konularda proje geliştirecek KOBİ'lere proje başına 4 Milyon TL destek mevcut.

TÜBİTAK TEYDEB Destekleri

Türkiye Yeşil Sanayi Projesi çerçevesinde TÜBİTAK TEYDEB' kendisine ayrılan bütçeyi üç farklı çağrı ile değerlendiriyor. Çağrılardan ilki 1831 kodlu Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentörlük Çağrısı. Esas olarak bu çağrı KOBİ'lerin yeşil dönüşüm çerçevesinde ihtiyaç duydukları mentörlük hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmayı amaçlıyor. Çağrı, KOBİ'lerin 6 ay süreyle alacakları danışmanlık hizmetleri %90 destek oranıyla 210.000 TL'ye kadar destekliyor.

Kurum tarafından yayınlanan diğer bir çağrı olan 1832 - Sanayide Yeşil Dönüşüm Çağrısı. Bu çağrı, Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamındaki Ar-Ge ve Yenilik Konuları  ile uyumlu ve THS 5-9 arasındaki projeleri desteklemeyi amaçlıyor. Destek süresi en fazla 24 ay olacak çağrıda, proje bütçesi üst limiti mikro/küçük ölçekli firmalar için 7.500.000 TL, orta ölçekli firmalar için 12.000.000 TL, büyük ölçekli firmalar için 22.500.000 TL olarak belirlenmiş. Çağrıda %50 oranında geri ödemeli destekler sağlanıyor.

Son olarak kurumun yayınladığı diğer bir çağrıya göz gezdirelim.  1833 - SAYEM Yeşil Dönüşüm Çağrısı'nın amacı özel sektör, üniversite ve kamu iş birliğindeki konsorsiyumlardan oluşan platformları desteklemek. Sunulacak projelerde platformların şu amaçları gözetmesi bekleniyor:

• Ürünleştirme yol haritalarının oluşturulması
• Ürünleştirme yol haritaları çerçevesinde yeşil dönüşüme yönelik ürün ve ürün grupları için ürünleştirme programları geliştirilmesi

Çağrıda platform başına 36 ay süreyle 300 Milyon destek veriliyor. Ek olarak çağrı destek oranı %100 ve sağlacak desteğin tamamının geri ödemesiz.

Burada değindiğimiz desteklerin detaylarına farklı yazılarda etraflıca inceleyeceğiz. Bu yazılardan KOSGEB Yeşil Sanayi Destek Programı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. TÜBİTAK TEYDEB tarafında KOBİ'lere tek hitap eden çağrı olan 1832 - Sanayide Yeşil Dönüşüm Çağrısı çok kısa başvuru tarihine sahip olduğundan bu aşamada çağrıya ilişkin bir değerlendirme yapmadık. İlerleyen zamanlarda çağrı kurum tarafından yinelenirse bu konuda da bir yazı hazırlayacağız.

‍

‍